રૂપિયાની જરૂર પડે તો ગોલ્ડ લોન લેવી કે સોનું વેચી દેવું? જાણો એક્સપર્ટનો સાચો અભિપ્રાય

રાતના બે વાગ્યા છે. પરસેવે રેબઝેબ તમે પથારીમાં પડખાં ફેરવી રહ્યા છો. મગજમાં માત્ર એક જ વિચાર ચાલે છે - "કાલે સવારે હોસ્પિટલનું બિલ કેવી રીતે ભરાશે?" અથવા "દીકરીની ફી માટે રૂપિયા ક્યાંથી લાવીશ?" નજર સામે કબાટ દેખાય છે, જેમાં તમારા પત્નીના વર્ષો જૂના સોનાના ઘરેણાં પડ્યા છે. મન લલચાય છે - "વેચી દઉં? બધી ચિંતા પૂરી થઈ જશે." હાથ કબાટના હેન્ડલ તરફ વધે છે... પણ જરા થોભો! શું તમે જાણો છો કે તમારી આ એક ભૂલ તમારા પરિવારની આર્થિક સુરક્ષા કવચને કાયમ માટે તોડી શકે છે? શું તમે જાણો છો કે સોનું વેચવા જતાં તમે જે નુકસાન કરવા જઈ રહ્યા છો, તે લોનના વ્યાજ કરતાં પણ વધારે હોઈ શકે છે? નિર્ણય લેતા પહેલા આ લેખ વાંચવો તમારા માટે જીવનરક્ષક સાબિત થઈ શકે છે.

ભારતીય સંસ્કૃતિમાં સોનું માત્ર ધાતુ નથી, પણ 'લક્ષ્મી' છે. તે 'સ્ત્રી ધન' છે જે ખરાબ સમયમાં ઉપયોગમાં આવે છે. પરંતુ જ્યારે રોકડ રકમ (Cash Liquidity) ની તાતી જરૂર પડે, ત્યારે સૌથી મોટો યક્ષપ્રશ્ન એ થાય છે કે: Gold Loan લેવી કે સોનું સીધું જ્વેલરને વેચી દેવું?

આજે આપણે આર્થિક ગણિત (Financial Calculation) સાથે સમજીશું કે કયો વિકલ્પ તમારા માટે શ્રેષ્ઠ છે.

વિકલ્પ 1: ગોલ્ડ લોન (Gold Loan) - સુરક્ષિત અને ઝડપી

જ્યારે તમે તમારું સોનું બેંક અથવા NBFC (જેમ કે Muthoot, Manappuram) પાસે ગીરવે મૂકીને પૈસા લો છો, તેને ગોલ્ડ લોન કહેવાય છે.

ગોલ્ડ લોન લેવાના ફાયદા (Pros)

• માલિકી હક: સોનું તમારી પાસે જ રહે છે (બેંકમાં સુરક્ષિત). લોન ભરપાઈ થયા પછી તે તમને પાછું મળે છે.
• ઝડપી પ્રોસેસ: Personal Loan ની સરખામણીમાં ગોલ્ડ લોન માત્ર 30 મિનિટથી 1 કલાકમાં મળી જાય છે.
• No CIBIL Score Issue: જો તમારો CIBIL Score ઓછો હોય તો પણ તમને ગોલ્ડ લોન સરળતાથી મળી રહે છે કારણ કે સોનું ગીરવે હોય છે.
• Low Interest Rate: પર્સનલ લોન કે ક્રેડિટ કાર્ડ કરતા ગોલ્ડ લોનનો વ્યાજ દર (7% થી 12%) ઘણો ઓછો હોય છે.

[AdSense: Best Gold Loan Interest Rates 2025 Ads]

વિકલ્પ 2: સોનું વેચી દેવું (Selling Gold) - છેલ્લો રસ્તો

સોનું વેચવું એટલે તમારી સંપત્તિ (Asset) કાયમ માટે ગુમાવવી. આ વિકલ્પ ત્યારે જ પસંદ કરવો જોઈએ જ્યારે પરત ચૂકવવાની કોઈ જ ક્ષમતા ન હોય.

સોનું વેચવાના ગેરફાયદા (Hidden Losses)

1. ઘડામણનું નુકસાન (Making Charges Loss): જ્યારે તમે ઘરેણાં ખરીદ્યા હતા ત્યારે 10% થી 20% ઘડામણ ચૂકવી હતી. વેચતી વખતે તમને માત્ર સોનાનું વજન મળે છે, ઘડામણના પૈસા શૂન્ય થઈ જાય છે.
2. ભાવ વધારાનો લાભ ગુમાવવો: સોનાના ભાવ હંમેશા વધતા રહે છે. આજે વેચી દેશો તો ભવિષ્યમાં વધેલા ભાવનો લાભ નહીં મળે.
3. ઈમોશનલ લોસ: ખાનદાની ઘરેણાં વેચવા એ માનસિક તાણ વધારે છે.

સરખામણી: શું વધારે ફાયદાકારક છે? (Comparison Table)

મુદ્દો	ગોલ્ડ લોન (Gold Loan)	સોનું વેચવું (Selling Gold)
સંપત્તિ (Asset)	તમારી પાસે જ રહે છે.	કાયમ માટે જતી રહે છે.
પૈસા કેટલા મળે?	કિંમતના 75% (LTV Ratio).	કિંમતના 95-98% (શુદ્ધતા મુજબ).
વ્યાજ (Interest)	ચૂકવવું પડે છે.	કોઈ વ્યાજ નથી.
ફ્યુચર વેલ્યુ	સોનાનો ભાવ વધે તો ફાયદો તમારો.	ભવિષ્યનો ફાયદો જ્વેલરનો.

એક્સપર્ટની રાય: ક્યારે શું કરવું? (Financial Wisdom)

💡 કેસ સ્ટડી: ગણિત સમજો

ધારો કે તમારી પાસે 1 લાખનું સોનું છે.

જો વેચશો: તમને 1 લાખ રોકડા મળશે (ઘડામણ બાદ કરતા). પણ 1 વર્ષ પછી સોનાનો ભાવ વધીને 1.20 લાખ થાય, તો તમારું 20,000નું નુકસાન છે કારણ કે સોનું તો તમારી પાસે છે નહીં.

જો લોન લેશો: તમને 75,000 મળશે. 1 વર્ષનું વ્યાજ (10% લેખે) 7,500 થશે. પણ સોનું 1.20 લાખનું થઈ ગયું હશે. એટલે કે 7,500 વ્યાજ ભરીને પણ તમે 20,000 નો ફાયદો મેળવ્યો.

તમારે ગોલ્ડ લોન ક્યારે લેવી જોઈએ?

• જ્યારે તમને ખાતરી હોય કે આવનારા 6-12 મહિનામાં તમે પૈસા પાછા ભરી શકશો.
• જ્યારે પૈસાની જરૂર ટૂંકા ગાળા માટે હોય (મેડિકલ, લગ્ન, સ્કૂલ ફી).
• જ્યારે સોનાના ભાવ ભવિષ્યમાં વધવાની શક્યતા હોય.

તમારે સોનું ક્યારે વેચવું જોઈએ?

• જ્યારે તમારી આવકનો કોઈ સ્ત્રોત ન હોય અને તમે લોનનું વ્યાજ કે EMI ભરી શકો તેમ ન હોવ.
• જો તમે વ્યાજ નહીં ભરો તો બેંક સોનું હરાજી (Auction) કરી દેશે, તેના કરતા જાતે વેચવું સારું.
• જ્યારે ઘરેણાં તૂટેલા હોય કે ફેશન આઉટડેટેડ હોય અને તમને તેની કોઈ ભાવનાત્મક કિંમત ન હોય.

Pro Tip: જો લોન લેવાનું નક્કી કરો, તો Public Sector Banks (જેમ કે SBI, Bank of Baroda) પસંદ કરો, કારણ કે ત્યાં વ્યાજ દર ખાનગી ફાઈનાન્સ કંપની કરતા 2-4% ઓછો હોય છે.

[AdSense: CIBIL Score & Financial Planning Ads]

નિષ્કર્ષ (Conclusion)

આર્થિક કટોકટીમાં ગભરાઈને સોનું વેચી દેવું એ ડહાપણ નથી. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં ગોલ્ડ લોન એ સોનું વેચવા કરતાં વધુ સારો વિકલ્પ છે કારણ કે તેમાં તમારી સંપત્તિ સચવાઈ રહે છે અને ભવિષ્યમાં ભાવવધારાનો લાભ મળે છે. સોનું વેચવાનો વિકલ્પ ત્યારે જ પસંદ કરો જ્યારે તમારી પાસે વ્યાજ ભરવાની કોઈ જ ક્ષમતા ન બચી હોય.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)

Q1: ગોલ્ડ લોન પર વ્યાજ દર કેટલો હોય છે?

A: સરકારી બેંકોમાં સામાન્ય રીતે 8.5% થી 10% ની આસપાસ હોય છે, જ્યારે NBFC (પ્રાઈવેટ કંપનીઓ) માં 11% થી 24% સુધી હોઈ શકે છે.

Q2: જો હું લોન ન ભરું તો શું થાય?

A: જો તમે નક્કી કરેલા સમયમાં વ્યાજ અને મુદ્દલ ન ભરો, તો બેંક તમને નોટિસ આપશે અને છેવટે તમારું સોનું હરાજી (Auction) કરીને પૈસા વસૂલ કરશે.

Q3: શું ગોલ્ડ લોન લેવાથી CIBIL સ્કોર પર અસર પડે છે?

A: ગોલ્ડ લોન લેવાથી CIBIL સ્કોર પર ખરાબ અસર નથી પડતી, પરંતુ જો તમે ટાઈમસર હપ્તા ભરો તો સ્કોર સુધરી શકે છે.

Q4: સોનું ગીરવે મૂકવા માટે કયા દસ્તાવેજો જોઈએ?

A: માત્ર ID પ્રૂફ (આધાર કાર્ડ/પાન કાર્ડ) અને એડ્રેસ પ્રૂફની જરૂર પડે છે. આવકના પુરાવા (Income Proof) ની સામાન્ય રીતે જરૂર હોતી નથી.

Disclaimer: This content is for informational purposes only. Please consult a certified financial advisor before making any major financial decisions.

Note :

અમારા દ્વારા પુરી પાડવામાં આવતી માહિતી એ માત્ર અમારા નિઃસ્વાર્થ પણાના હેતુના આશયથી ઈન્ટરનેટ અને અન્ય માધ્યમ થકી માહિતી મેળવીને ફક્ત ને ફક્ત શૈક્ષણિક અર્થે લોકો સુધી પહોંચાડવાનો છે. માટે કોઈ પણ વસ્તુનું સેવન તથા કોઈપણ જાતની આયુર્વેદિક ઔષધી કે ઘરગથ્થુ પ્રયોગ કરતા પહેલા તમારા અનુભવી વૈદ્ય, ફેમિલી ડોક્ટર કે જે તે વિષયના નિષ્ણાંત ની સલાહ અવશ્ય લો.