એપલ કંપનીને અમેરિકા નહીં પરંતુ ભારતમાં જ iPhone બનાવવો કેમ સસ્તું પડે છે? ટ્રમ્પની 100% ટેરિફની ધમકી છતાં ભારતમાં બની રહેલા iPhone પાછળનું સંપૂર્ણ અર્થતંત્ર જાણો.
ભારતમાં iPhone બનાવવો માત્ર એક નિર્માણ પ્રક્રિયા નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક અર્થતંત્ર અને વર્કફોર્સ ડાયનેમિક્સ વચ્ચેની એક મોટી ગેમ છે. અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે જ્યારે કહ્યું કે Appleએ તેના iPhoneના મેન્યુફેક્ચરિંગ માટે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, ત્યારે વિશ્વના અર્થજગતમાં ચર્ચા જાગી ગઈ. જોકે આ ટ્વિસ્ટ વચ્ચે પણ એક મહત્વની હકીકત છે – ભારતમાં iPhone બનાવવો કેટલો સસ્તું છે અને કેમ એ ભવિષ્ય માટે વ્યૂહાત્મક રીતે વધુ સારું છે.
ટ્રમ્પની ધમકી શું હતી?
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે જાહેરમાં Appleના CEO ટિમ કૂકને ચેતવણી આપી હતી કે જો iPhoneનું ઉત્પાદન અમેરિકા સિવાય અન્ય દેશમાં થશે તો તેની પર 25% ટેરિફ લગાવવામાં આવશે. પરંતુ આ ચેતવણી સામે ટિમ કૂકે પોતાનું વલણ ન બદલીને ભારતમાં જ ઉત્પાદન યથાવત રાખ્યું.
Appleના ઉત્પાદનનું વૈશ્વિક મોડલ
આવું સમજવું જરૂરી છે કે iPhone એક જ દેશમાં સંપૂર્ણ રીતે બને છે એવું નથી. તેની વિવિધ પાર્ટ્સ જેમ કે ચિપ્સ, મેમોરી, કેમેરા સિસ્ટમ, વગેરે અલગ અલગ દેશોમાં બને છે:
પાર્ટ | દેશ | અંદાજિત કિંમત (ડૉલરમાં) |
---|---|---|
ડિઝાઇન અને સોફ્ટવેર | USA | $450 |
ચિપસેટ | તાઈવાન | $150 |
મેમોરી ચિપ | દક્ષિણ કોરિયા | $90 |
કેમેરા સિસ્ટમ | જાપાન | $85 |
વધારાની ચિપ્સ | USA | $80 |
લઘુ સહયોગ | જર્મની, મલેશિયા, વિયેતનામ | $45 |
એસેમ્બલી | ભારત/ચીન | $30 |
આ ઉપરાંત, Apple માટે સૌથી મોટો પ્રોફિટ માર્કેટ તેના ડિઝાઇન અને બ્રાન્ડિંગ મોડલમાંથી આવે છે. એસેમ્બલી ખર્ચ માત્ર નાનો હિસ્સો હોય છે.
ભારતમાં કામદારોનો ખર્ચ અને વિધેયતાનું મહત્વ
ભારતમાં એક કામદારોના પગારનો સરેરાશ દર $230 પ્રતિ મહિનો છે. જ્યારે અમેરિકામાં એ જ કામગીરી માટે સરેરાશ પગાર $2900 પ્રતિ મહિનો છે. જો Apple ભારતમાં iPhone એસેમ્બલ કરે છે તો તે તેની માટે ફાયદાકારક છે:
ભારતમાં કયા iPhone મોડલ્સનું મેન્યુફેક્ચર થાય છે?
Apple હાલમાં ભારતના તામિલનાડુ અને કર્ણાટકમાં સ્થિત Foxconn, Pegatron અને Wistron જેવી કંપનીઓ સાથે મળીને નીચેના iPhone મોડલ્સનું મેન્યુફેક્ચર કરે છે:
iPhone મોડલ | મેન્યુફેક્ચરિંગ સ્થળ | શરૂઆતની તારીખ | ખાસ વિશેષતા |
---|---|---|---|
iPhone SE (2nd Gen) | Wistron, બેંગલોર | મે 2020 | પ્રથમ મોડલ જેમાં Make in India મોડલ સફળ રહ્યું |
iPhone 11 | Foxconn, ચેન્નઈ | જુલાઈ 2020 | ભારતમાં બનતું પહેલું ફ્લેગશિપ iPhone |
iPhone 12 | Foxconn, ચેન્નઈ | નવેમ્બર 2020 | મોટા પ્રમાણમાં નિકાસ માટે ઉપયોગ |
iPhone 13 | Foxconn, ચેન્નઈ | એપ્રિલ 2022 | ભારતમાં બનતું સૌથી લોકપ્રિય મોડલ |
iPhone 14 | Foxconn, ચેન્નઈ | સપ્ટેમ્બર 2022 | વૈશ્વિક લોંચ સાથે ભારતનું મેન્યુફેક્ચરિંગ શરૂ થયું |
iPhone 15 | Foxconn, ચેન્નઈ | સપ્ટેમ્બર 2023 | પ્રથમ વખત ભારતમાં બનાવતી સાથે જ વૈશ્વિક બજારમાં વેચાણ શરૂ થયું |
ભારતમાં iPhone મેન્યુફેક્ચરિંગ સાથે જોડાયેલી મુખ્ય કંપનીઓ
-
Foxconn (Hon Hai Precision Industry Co., Ltd.)
-
મુખ્ય પ્લાન્ટ: ચેન્નઈ, તામિલનાડુ
-
Appleનો મુખ્ય ભાગીદાર
-
iPhone 11, 12, 13, 14, 15 બનાવે છે
-
-
Wistron
-
મુખ્ય પ્લાન્ટ: બેંગલોર
-
પહેલું મેન્યુફેક્ચરિંગ iPhone SE સાથે શરૂ કર્યું
-
-
Pegatron
-
તામિલનાડુમાં નવીયું પ્લાન્ટ
-
iPhone 12 અને નવી મોડલ્સના પાર્ટ એસેમ્બલિંગ માટે
-
- ભારતમાં એસેમ્બલિંગ ખર્ચ: $30
- અમેરિકામાં એ જ ખર્ચ: $390
અંતે, אפילו જો અમેરિકા 100% ટેરિફ લગાવે તો પણ ભારતમાં iPhone બનાવવો ઘણા દુર દ્રષ્ટિથી સસ્તું રહે છે.
ટેરિફ બાદ પણ ભારત માટે ફાયદો કેવી રીતે રહેશે?
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 25% ટેરિફ લગાવવાની ચેતવણી આપી હતી. જો એવું થાય તો ભારતનો એસેમ્બલિંગ ખર્ચ $30 થી વધીને $37.5 થશે. એ પણ જો 100% ટેરિફ લાગુ થાય તો એ $60 થશે. જે હજુ પણ અમેરિકાના $390 કરતા ઘણી ઓછી રકમ છે.
શું Apple ભારત છોડશે?
જવાબ છે – કદાપિ નહીં. Tim Cookએ સ્પષ્ટપણે Make in India મોડલ પર વિશ્વાસ દાખવ્યો છે. ભારતમાં મોટા પ્રમાણમાં ફોક્સકોન, વિસ્ટ્રોન જેવી કંપનીઓએ રોકાણ કર્યું છે. શ્રમિક ખર્ચ ઓછો છે, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસતું જાય છે અને નીતિગત સહયોગ પણ મજબૂત છે. Apple માટે ભારત માત્ર ઉત્પાદન કેન્દ્ર નથી, પણ ભવિષ્યનો વિક્રય બજાર પણ છે.
ભારત માટે આનો અર્થ શું છે?
- રોજગારના અવસરો વધશે
- નિકાસ વધશે
- મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્ર મજબૂત બનશે
- દેશની જીઆઇડીપી પર પોઝિટિવ અસર પડશે
નિષ્કર્ષ:
iPhoneનું Make in India મોડલ માત્ર ખર્ચના મામલામાં નહિ, પણ વ્યૂહાત્મક રીતે પણ વધુ મજબૂત છે. ટ્રમ્પની ટેરિફ પોલિસી Appleને ભારત છોડવા માટે મજબૂર નહિ બનાવી શકે. ઉત્પાદનની દ્રષ્ટિએ ભારતના શ્રમિકો, ખર્ચ અને નીતિઓ એવી છે કે જેઓ વૈશ્વિક બ્રાન્ડ્સ માટે ઉત્તમ ગંતવ્ય સાબિત થાય છે.
અત્યારે પણ જો કોઈ વિચાર કરે કે Apple ભારતમાં મેન્યુફેક્ચરિંગ બંધ કરશે, તો એ કદાચ આર્થિક ગણિતને સમજી શકતો નથી.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)
Q1. શું Apple ભારતમાં સંપૂર્ણ રીતે iPhone બનાવે છે?
ના, Apple ભારતમાં માત્ર એસેમ્બલીનું મોટું હિસ્સો કરે છે. તેની પાર્ટ્સ હજુ પણ વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન પરથી આવે છે.
Q2. શું Make in India મોડલથી ભારતમાં iPhone સસ્તો મળશે?
થિયોરેટિકલી હા, પરંતુ મોઝુદા ટેક્સ અને માર્કેટિંગ ખર્ચના કારણે ભાવમાં મોટો ફેરફાર થતો નથી.
Q3. શું ટ્રમ્પની ટેરિફ પોલિસી Appleને ભારતમાં રોકાવાથી અટકાવે છે?
નહીં, જોકે ટ્રમ્પે ધમકી આપી હતી, Appleએ પોતાનું ભવિષ્ય ભારત સાથે જોડેલું રાખ્યું છે.
Q4. ભારતમાં iPhone મેન્યુફેક્ચરિંગથી દેશને શું ફાયદો છે?
રોજગાર, નિકાસ, ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર અને અર્થતંત્રના મજબૂતીમાં વધારો થાય છે.
Q5. શું આગામી મોડલ્સ પણ ભારતમાં જ બનાવાશે?
હા, Apple ધીમે ધીમે વધુ મોડલ્સનું મેન્યુફેક્ચરિંગ ભારતમાં લાવવાનું યોજના બનાવી રહી છે.