ધાધર મટાડવાની દેશી દવા: અસરકારક ઘરગથ્થુ ઉપચારો | Dhadhar Matadvani Desi Dawa

આ પણ વાંચો

related post in the middle

ત્વચા પર થતા ફંગલ ઇન્ફેક્શનમાં ધાધર (Ringworm) એક સામાન્ય અને ખૂબ જ અસ્વસ્થતાજનક સમસ્યા છે. તેને "રિંગવોર્મ" કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે ત્વચા પર ગોળાકાર, લાલ અને ખંજવાળવાળા નિશાન બનાવે છે. જોકે તે એક પ્રકારનો કૃમિ (worm) નથી, પરંતુ ફંગસના કારણે થાય છે. ધાધર માત્ર ખંજવાળ જ નહીં, પણ દેખાવમાં પણ અસ્વચ્છ લાગે છે અને જો યોગ્ય રીતે સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે ફેલાઈ શકે છે. આ લેખમાં, આપણે ધાધર મટાડવા માટેના અસરકારક દેશી ઉપચારો, તેના લક્ષણો, કારણો અને નિવારણ વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરીશું. આ માહિતી તમને કુદરતી રીતે ધાધર સામે લડવામાં મદદ કરશે અને ત્વચાને સ્વસ્થ રાખવામાં સહાયભૂત થશે. 

 

ધાધર શું છે અને તેના લક્ષણો શું છે?

ધાધર, જેને તબીબી ભાષામાં ટિનિઆ (Tinea) કહેવાય છે, તે એક પ્રકારનું ફંગલ ઇન્ફેક્શન છે. આ ફંગસ ત્વચાના મૃત કોષો, વાળ અને નખ પર ઉગે છે. તે શરીરના કોઈપણ ભાગ પર થઈ શકે છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે પગ (એથ્લેટ્સ ફૂટ), પગના નખ (ઓન્કોમાયકોસિસ), માથું (ટિનિઆ કેપિટિસ), અને જંઘામૂળ (જોક ઇચ) પર જોવા મળે છે.

ધાધરના મુખ્ય લક્ષણો:

• ગોળાકાર લાલ ફોલ્લીઓ: ત્વચા પર લાલ, ઉભડક અને ગોળાકાર ફોલ્લીઓ જોવા મળે છે, જે કિનારીઓ પર વધુ સ્પષ્ટ હોય છે.
• ખંજવાળ: ધાધરવાળા ભાગમાં તીવ્ર ખંજવાળ આવે છે, ખાસ કરીને રાત્રે અથવા ગરમ વાતાવરણમાં.
• ચમડીનું ફાટવું કે છૂટા પડવું: ફોલ્લીઓની કિનારીઓ પર ત્વચા સૂકી થઈને ફાટી શકે છે અથવા છૂટી પડી શકે છે.
• વર્તુળાકાર વૃદ્ધિ: જેમ જેમ ઇન્ફેક્શન વધે છે, તેમ તેમ વર્તુળની કિનારીઓ બહારની તરફ વધે છે અને વચ્ચેનો ભાગ સાજો થતો જાય છે, જેના કારણે રિંગ જેવો આકાર બને છે.
• પીડાદાયકતા: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ધાધરવાળો ભાગ પીડાદાયક પણ બની શકે છે.

ધાધર થવાના મુખ્ય કારણો

ધાધર ફંગસના કારણે થાય છે, જે ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં ઝડપથી વિકાસ પામે છે. તેના કેટલાક મુખ્ય કારણો નીચે મુજબ છે:

• સીધો સંપર્ક: સંક્રમિત વ્યક્તિ અથવા પ્રાણી (જેમ કે બિલાડી, કૂતરો) સાથે સીધા ત્વચા-થી-ત્વચા સંપર્ક દ્વારા ધાધર ફેલાઈ શકે છે.
• દૂષિત વસ્તુઓ: સંક્રમિત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાયેલી વસ્તુઓ જેવી કે ટુવાલ, કપડાં, પથારી, કાંસકો, જૂતા વગેરેનો ઉપયોગ કરવાથી ફંગસ ફેલાઈ શકે છે.
• ભેજવાળું વાતાવરણ: સ્વિમિંગ પૂલ, શાવર રૂમ, લોકર રૂમ જેવી ભેજવાળી જગ્યાઓ ફંગસના વિકાસ માટે આદર્શ હોય છે.
• અતિશય પરસેવો: શરીરમાં વધુ પડતો પરસેવો થતો હોય અને તે સાફ ન કરવામાં આવે તો ફંગલ ઇન્ફેક્શનનું જોખમ વધે છે.
• નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ: જે લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી હોય છે, તેમને ધાધર થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.

ધાધર મટાડવાની દેશી દવા: અસરકારક ઘરગથ્થુ ઉપચારો

ધાધરની શરૂઆતી અવસ્થામાં કેટલાક અસરકારક ઘરગથ્થુ ઉપચારો ખૂબ જ મદદરૂપ થઈ શકે છે. આ ઉપચારો કુદરતી રીતે ફંગસ સામે લડવામાં મદદ કરે છે અને ત્વચાને સાજા કરે છે.

1. લસણ (Garlic)

લસણને કુદરતી એન્ટિફંગલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેમાં રહેલું એલિસિન (Allicin) નામનું સંયોજન ફંગસનો નાશ કરવામાં મદદ કરે છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત: લસણની 2-3 કળીઓને વાટીને તેની પેસ્ટ બનાવો. આ પેસ્ટને ધાધરવાળી જગ્યા પર સીધી લગાવો અને પાટો બાંધી દો (જો શક્ય હોય તો). તેને લગભગ 30 મિનિટથી 1 કલાક સુધી રહેવા દો અને પછી હૂંફાળા પાણીથી ધોઈ લો. જો ત્વચા પર બળતરા થાય તો તરત જ ધોઈ લો. આ પ્રક્રિયા દિવસમાં 1-2 વાર, કેટલાક દિવસો સુધી કરો.
• સાવચેતી: સંવેદનશીલ ત્વચા ધરાવતા લોકો માટે લસણની પેસ્ટ થોડી ઉગ્ર હોઈ શકે છે. જો બળતરા થાય તો તેને તરત જ સાફ કરી લો.

2. હળદર (Turmeric)

હળદર તેના શક્તિશાળી એન્ટિફંગલ, એન્ટિબેક્ટેરિયલ અને એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો માટે જાણીતી છે. તેમાં રહેલું કર્ક્યુમિન (Curcumin) ધાધરના ઉપચારમાં મદદ કરે છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત:
  1. થોડી હળદર પાવડરને પાણી, નારિયેળ તેલ અથવા દૂધ સાથે મિક્સ કરીને ઘટ્ટ પેસ્ટ બનાવો.
  2. આ પેસ્ટને ધાધર પર લગાવો અને સૂકાવા દો.
  3. સૂકાયા પછી તેને હૂંફાળા પાણીથી ધોઈ લો.
  દિવસમાં 2-3 વાર આ ઉપચાર કરવાથી સારો ફાયદો થાય છે. તમે આંતરિક રીતે પણ દૂધમાં હળદર નાખીને પી શકો છો, જે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરશે.

3. નારિયેળ તેલ (Coconut Oil)

નારિયેળ તેલમાં મધ્યમ-ચેઇન ફેટી એસિડ્સ (Medium-Chain Fatty Acids - MCFAs) જેવા કે કેપ્રિલિક એસિડ અને લૌરિક એસિડ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે, જે ફંગસના કોષોનો નાશ કરવામાં મદદ કરે છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત: શુદ્ધ વર્જિન નારિયેળ તેલને ધાધરવાળી જગ્યા પર સીધું લગાવો. તે ત્વચામાં ઝડપથી શોષાઈ જાય છે અને કોઈ આડઅસર કરતું નથી. દિવસમાં 2-3 વાર નિયમિતપણે લગાડવાથી ધાધરના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે અને ધીમે ધીમે તે મટી જાય છે.

4. લીમડો (Neem)

લીમડાને "સર્વ રોગહર" વૃક્ષ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેના પાંદડામાં એન્ટિફંગલ, એન્ટિબેક્ટેરિયલ અને એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો ભરપૂર હોય છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત:
  1. મુઠ્ઠીભર લીમડાના પાનને પાણીમાં ઉકાળો. પાણીનો રંગ લીલો થાય ત્યાં સુધી ઉકાળો.
  2. પાણી ઠંડુ થાય પછી તેને ગાળી લો. આ પાણીનો ઉપયોગ ધાધરવાળી જગ્યાને ધોવા માટે કરો.
  3. વૈકલ્પિક રીતે, લીમડાના તાજા પાંદડાને વાટીને પેસ્ટ બનાવીને ધાધર પર લગાવી શકાય છે. તેને 15-20 મિનિટ રહેવા દઈને ધોઈ લો.
  આ ઉપચાર દિવસમાં 1-2 વાર કરી શકાય છે.

5. એલોવેરા (Aloe Vera)

એલોવેરા ત્વચાને ઠંડક આપવા, બળતરા ઘટાડવા અને ઉપચાર પ્રક્રિયાને વેગ આપવા માટે જાણીતું છે. તેમાં એન્ટિફંગલ ગુણધર્મો પણ હોય છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત: એલોવેરાના પાનમાંથી તાજી જેલ કાઢીને ધાધર પર સીધી લગાવો. તેને સૂકાવા દો. દિવસમાં ઘણી વાર આ કરી શકાય છે. એલોવેરા ત્વચાને ભેજ પણ પૂરો પાડે છે અને ખંજવાળથી રાહત આપે છે.

6. એપલ સાઇડર વિનેગર (Apple Cider Vinegar - ACV)

એપલ સાઇડર વિનેગર તેના એન્ટિફંગલ ગુણધર્મો માટે જાણીતું છે. તેમાં એસિડિક ગુણધર્મો હોય છે જે ફંગસના વિકાસને અટકાવે છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત: સમાન ભાગના એપલ સાઇડર વિનેગર અને પાણીને મિક્સ કરો. એક કોટન બોલનો ઉપયોગ કરીને આ મિશ્રણને ધાધરવાળી જગ્યા પર લગાવો. તેને 15-20 મિનિટ રહેવા દો અને પછી ધોઈ લો. દિવસમાં 2-3 વાર આ ઉપચાર કરો. જો ત્વચા સંવેદનશીલ હોય તો પાણીનું પ્રમાણ વધારી શકાય છે.

7. ટી ટ્રી ઓઇલ (Tea Tree Oil)

ટી ટ્રી ઓઇલમાં શક્તિશાળી એન્ટિફંગલ અને એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો હોય છે, જે ધાધરના ઉપચારમાં ખૂબ અસરકારક છે.

• ઉપયોગ કરવાની રીત: ટી ટ્રી ઓઇલ ખૂબ જ શક્તિશાળી હોય છે, તેથી તેને સીધું ત્વચા પર લગાવવું નહીં. તેને હંમેશા કેરિયર ઓઇલ (જેમ કે નારિયેળ તેલ, બદામ તેલ) સાથે ભેળવીને ઉપયોગ કરો. 1-2 ટીપાં ટી ટ્રી ઓઇલને 1 ચમચી કેરિયર ઓઇલ સાથે મિક્સ કરો અને ધાધર પર લગાવો. દિવસમાં 2 વાર આ પ્રક્રિયા કરો.

ધાધરના નિવારણ માટેના ઉપાયો

ધાધરને થતી અટકાવવા માટે સ્વચ્છતા અને કેટલીક સાવચેતીઓ ખૂબ જ જરૂરી છે:

• સ્વચ્છતા: નિયમિતપણે સ્નાન કરો અને શરીરને સારી રીતે સૂકવો, ખાસ કરીને ચામડીના ફોલ્ડવાળા વિસ્તારોને.
• ઢીલા કપડાં: સુતરાઉ અને ઢીલા કપડાં પહેરો જે હવાને પસાર થવા દે. ચુસ્ત કપડાં અને સિન્થેટિક ફેબ્રિક્સ ટાળો.
• સામાન શેર ન કરો: ટુવાલ, કપડાં, કાંસકો, જૂતા જેવી અંગત વસ્તુઓ શેર કરવાનું ટાળો.
• પાલતુ પ્રાણીઓની કાળજી: જો તમારા પાલતુ પ્રાણીઓને ધાધર હોય તો તેમની સારવાર કરાવો, કારણ કે તે મનુષ્યમાં ફેલાઈ શકે છે.
• જાહેર સ્થળોએ સાવચેતી: સ્વિમિંગ પૂલ, જીમ, શાવર રૂમ જેવા જાહેર સ્થળોએ સેન્ડલ કે ચપ્પલ પહેરો.
• રોગપ્રતિકારક શક્તિ: પૌષ્ટિક આહાર લઈને અને નિયમિત કસરત કરીને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવો.

મહત્વપૂર્ણ નોંધ: ઉપર જણાવેલ દેશી ઉપચારો સામાન્ય રીતે સુરક્ષિત હોય છે, પરંતુ જો ધાધર મટતી ન હોય, ફેલાતી હોય અથવા તેમાં પરુ થાય, તો તાત્કાલિક ડોક્ટરની સલાહ લેવી અનિવાર્ય છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, ડોક્ટર એન્ટિફંગલ દવાઓ, ક્રીમ અથવા મૌખિક દવાઓ આપી શકે છે. ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ અને નાના બાળકો પર કોઈપણ ઘરેલું ઉપચાર લાગુ કરતાં પહેલાં તબીબી સલાહ લેવી જોઈએ.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)

Q1: ધાધર મટવામાં કેટલો સમય લાગે છે?

A1: ધાધરનો ઉપચાર શરૂ થયા પછી, નાના કિસ્સાઓમાં 2 થી 4 અઠવાડિયામાં મટી શકે છે. જોકે, ગંભીર અથવા જૂની ધાધરને મટવામાં 6 અઠવાડિયા કે તેથી વધુ સમય લાગી શકે છે. નિયમિતપણે ઉપચાર કરવો અને સ્વચ્છતા જાળવવી ખૂબ જ જરૂરી છે.

Q2: શું ધાધર ફરીથી થઈ શકે છે?

A2: હા, જો સ્વચ્છતાનો અભાવ હોય અથવા ફંગસના સંપર્કમાં ફરીથી આવવામાં આવે તો ધાધર ફરીથી થઈ શકે છે. ખાસ કરીને ભેજવાળા વિસ્તારોમાં, વારંવાર પરસેવો થતો હોય તેવા લોકોને ફરીથી થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.

Q3: શું ધાધર ચેપી છે?

A3: હા, ધાધર ખૂબ જ ચેપી છે. તે સંક્રમિત વ્યક્તિ, પ્રાણી અથવા દૂષિત વસ્તુઓના સીધા સંપર્ક દ્વારા સરળતાથી ફેલાઈ શકે છે. તેથી, વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા અને સાવચેતી રાખવી મહત્વપૂર્ણ છે.

Q4: કયા ખોરાક ધાધરને વધારી શકે છે?

A4: અમુક ખોરાક સીધા ધાધરને વધારતા નથી, પરંતુ ખાંડ અને રિફાઇન્ડ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સથી ભરપૂર આહાર ફંગસના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડતા ખોરાક ટાળવા અને તાજા ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ જેવા પૌષ્ટિક આહાર લેવાથી ફાયદો થાય છે.

Q5: શું ધાધરને ખંજવાળવાથી તે વધુ ફેલાય છે?

A5: હા, ધાધરને ખંજવાળવાથી ફંગસ તમારા હાથ પર આવી શકે છે અને પછી શરીરના અન્ય ભાગોમાં અથવા અન્ય વ્યક્તિઓમાં ફેલાઈ શકે છે. ખંજવાળવાથી ત્વચામાં ઘા પડી શકે છે, જેનાથી બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનનું જોખમ પણ વધે છે.