જ્યારે પણ ગુજરાતના જૂનાગઢ શહેરની વાત આવે, ત્યારે એક જ નામ મગજમાં તરત જ આવે છે – એ છે આપણા સૌનો ગરવો, ભવ્ય અને પવિત્ર ગિરનાર પર્વત. ગિરનાર એ માત્ર એક પર્વત નથી, પરંતુ કરોડો લોકો માટે આસ્થાનું, શ્રદ્ધાનું અને આધ્યાત્મિકતાનું એક જીવંત પ્રતિક છે. દર વર્ષે લાખો-કરોડો શ્રદ્ધાળુઓ આ પવિત્ર પર્વતનું ચઢાણ કરવા માટે આવે છે, ખાસ કરીને ગિરનારની ટોચ પર બિરાજમાન ભગવાન દત્તાત્રેયના દર્શન કરવા અને માતા અંબાના આશીર્વાદ મેળવવા.
તમે પણ કદાચ અનેક વખત ગિરનારના અસંખ્ય પગથિયાં ચડીને આ દિવ્ય દેવોના દર્શન કરવા ગયા હશો. પણ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આટલા બધા પગથિયાં કોણે બનાવ્યા હશે? કેવી રીતે બનાવ્યા હશે? જ્યાં ચઢવું પોતે જ એક કપરું કાર્ય છે, ત્યાં આવા હજારો પગથિયાં કોણે અને ક્યારે બનાવ્યા હશે? આ પ્રશ્નોનો જવાબ મેળવવા માટે, ચાલો આપણે ગિરનારના પગથિયાંના નિર્માણ પાછળનો પૂરો ઇતિહાસ અને તેની સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ ગાથા વિશે વિગતવાર જાણીએ.
જૂનાગઢનો ગરવો ગિરનાર: આસ્થા, પ્રકૃતિ અને અદભૂત શિખર
ગિરનાર એ ગુજરાતનો સૌથી ઊંચો પર્વત છે, જેની ઊંચાઈ અને ભવ્યતા દૂરથી જ આંખોને મોહી લે છે. આખું વર્ષ દેશ-વિદેશથી લોકો અહીં યાત્રા કરવા માટે આવે છે. ખાસ કરીને, દિવાળીના સમયગાળા દરમિયાન યોજાતી લીલી પરિક્રમાનો લાખો લોકો આનંદ માણે છે, જે ગિરનારની આસપાસના જંગલોમાં એક અનોખો આધ્યાત્મિક અને કુદરતી અનુભવ પ્રદાન કરે છે.
દેશમાં કયા CM નો કેટલો પગાર છે ? જાણો સૌથી વધુ કોનો પગાર !
ગિરનાર પર્વત હિંદુ અને જૈન બંને ધર્મો માટે અત્યંત પવિત્ર સ્થળ છે. અહીં જુદા જુદા શિખરો પર ભગવાન દત્તાત્રેય, માતા અંબા, ગોરખનાથ અને જૈન દેરાસરો આવેલા છે, જે તેને એક મહાન તીર્થધામ બનાવે છે. હાલના સમયમાં તો, ગિરનાર રોપ-વે જેવી આધુનિક સુવિધાઓ પણ ઉપલબ્ધ થઈ ગઈ છે, જેનાથી શ્રદ્ધાળુઓ તુરંત જ શક્તિપીઠ અંબાજી મંદિર અને અન્ય મંદિરો સુધી સરળતાથી પહોંચી શકે છે. પરંતુ, જે લોકો વર્ષો પહેલા ગિરનાર ચડ્યા હશે, તેમને ચોક્કસ ખ્યાલ હશે કે ગિરનારના 9,999 પગથિયાં ચડવા એ કેટલું કપરું અને છતાં પણ સંતોષકારક કાર્ય હતું.
ગિરનારના પગથિયાં: શ્રદ્ધા અને ધીરજનું પ્રતિક
ગિરનારના પગથિયાં પાછળનો રોમાંચક ઇતિહાસ: એક રહસ્યમય કથા
ઘણા લોકોને કદાચ એ ખબર નહીં હોય કે આ અદ્ભુત પગથિયાં કોણે બનાવ્યા? કલ્પના કરો કે, જ્યાં ચઢવું પોતે જ એક પડકાર છે, તેવા ગિરનાર પર્વત પર આવા હજારો પગથિયાં કોણે નિર્માણ કર્યા હશે? આજના આધુનિક યુગમાં પણ આવા પગથિયાંનું નિર્માણ એક ભગીરથ કાર્ય છે, તો સદીઓ પહેલાં આ કેવી રીતે શક્ય બન્યું હશે?
આજે અમે તમારા માટે એવી જ એક રસપ્રદ અને આશ્ચર્યજનક માહિતી લઈને આવ્યા છીએ. આ પગથિયાં પાછળ માત્ર નિર્માણની વાત નથી, પરંતુ એક પિતાના વચન, એક પુત્રની શ્રદ્ધા અને માતાજીના દિવ્ય પરચાની એક અનૂઠી ગાથા જોડાયેલી છે. તો ચાલો, આપણે આ ઇતિહાસના ઊંડાણમાં જઈએ અને જાણીએ આ દૈવી બાંધકામની કથા.
શ્રીકૃષ્ણની દ્વારકા નગરી સમુદ્રમાં કેમ ડુબી ગઈ? - જાણો અહીં
ઉદયન મંત્રીનું વસિયતનામું: પિતાની અંતિમ ઇચ્છા અને ધાર્મિક પ્રેરણા
આ વાત એક સદી પહેલાની એટલે કે ઘણા પ્રાચીન સમયની છે, જ્યારે ઉદયન મંત્રી નામના એક મહાન અને પ્રભાવશાળી રાજનેતા ગુજરાતનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા હતા. તેઓ યુદ્ધભૂમિમાં સક્રિય હતા અને એક યુદ્ધમાં ગુજરાતને વિજય અપાવતી વખતે તેઓ ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા. યુદ્ધમાંથી પાછા ફરતી વખતે, દુર્ભાગ્યવશ તેમનું અવસાન થયું. પરંતુ, તેમના અંતિમ શ્વાસ લેતા પહેલાં, તેમણે પોતાના પુત્રને એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ સંદેશ આપ્યો. આ સંદેશ માત્ર એક પિતાનું વસિયતનામું નહોતું, પરંતુ ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિએ એક ભગીરથ કાર્યની પ્રેરણા હતી.
જ્યારે તેમના પુત્રએ આ સંદેશ વાંચ્યો, ત્યારે તેમાં ઉદયન મંત્રીની બે મુખ્ય ઇચ્છાઓ લખેલી હતી:
- "મારી અંતિમ ઇચ્છા છે કે, શેત્રુંજય (પાલીતાણા) પર આવેલા યુગાદી દેવના મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવે."
- "અને, ગિરનાર તીર્થ પર શ્રદ્ધાળુઓ માટે સીડીઓ (પગથિયાં) બનાવવામાં આવે."
બાહડ મંત્રીની ભક્તિ અને સંકલ્પ: પિતાના વચનપાલનનો પ્રારંભ
પિતાનો આ સંદેશ વાંચીને, ઉદયન મંત્રીના પુત્ર બાહડ મંત્રી (કેટલાક ઇતિહાસકારો તેમને બાહડ શાહ તરીકે પણ ઓળખાવે છે) એ તરત જ કાર્યનો પ્રારંભ કર્યો. સૌપ્રથમ, તેમણે શેત્રુંજય પર આવેલા યુગાદી દેવના મંદિરનું ભવ્ય જીર્ણોદ્ધાર કરાવીને પોતાના પિતાની પ્રથમ ઇચ્છા પૂરી કરી. આ કાર્ય પૂર્ણ થયા પછી, હવે બાહડ મંત્રી સમક્ષ પિતાની બીજી અને વધુ કપરું એવી ઇચ્છા – ગિરનાર પર સીડીઓ બનાવવાનું કાર્ય – બાકી હતું.
પિતાના કહેવા મુજબ, બાહડ મંત્રી પગથિયાં બનાવવાના ઇરાદાથી જૂનાગઢથી ગિરનાર પર્વત પર આવ્યા. પરંતુ અહીં આવીને તેમણે પર્વતની ભૌગોલિક સ્થિતિ જોઈને આશ્ચર્ય અને મૂંઝવણ અનુભવી. ગિરનાર પર્વત પર ઊંચી ઊંચી ખડકો, અતિશય ભેખડો અને ખડકિલું ચઢાણ જોઈને તેઓ વિચારમાં પડી ગયા. તેમની સાથે આવેલા શ્રેષ્ઠ શિલ્પકારો અને ઇજનેરોએ પણ ખૂબ મહેનત કરી, પરંતુ કોઈને સમજાતું નહોતું કે આટલા વિશાળ પર્વત પર પગથિયાં બનાવવાની શરૂઆત ક્યાંથી કરવી. આ પડકાર જોઈને બાહડ મંત્રી ખૂબ વિચારમગ્ન બન્યા, કારણ કે આ કાર્ય માનવીય ક્ષમતાની બહારનું લાગતું હતું.
મા અંબાનો દિવ્ય પરચો: સમસ્યાનો ચમત્કારિક ઉકેલ
જ્યારે કોઈ માનવીય ઉપાય ન સૂઝ્યો, ત્યારે બાહડ મંત્રી, જે પોતે પણ અત્યંત શ્રદ્ધાળુ હતા, તેમણે દૈવી શક્તિનો આશ્રય લીધો. તેમણે ગિરનારની રક્ષક માતા, મા અંબાને યાદ કર્યા. સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા અને ભક્તિભાવથી તેમણે માતા અંબાના ચરણોમાં બેસીને વ્રત લીધું. તેમના મનમાં એક જ વિચાર હતો કે: "હે માતા, મને રસ્તો બતાવો, જેથી હું ગિરનાર પર પગથિયાં બનાવી શકું અને મારા પિતાની ઇચ્છા પૂરી કરી શકું."
બાહડ મંત્રીએ ઘણા દિવસો સુધી અન્ન-જળનો ત્યાગ કરીને કઠોર ઉપવાસ શરૂ કર્યા. તેમને દ્રઢ વિશ્વાસ હતો કે તેમની માતા અણધારી રીતે તેમની આ સમસ્યાનો ઉકેલ ચોક્કસ લાવશે. આ તેમની અટલ શ્રદ્ધાનું પ્રતીક હતું.
અને ખરેખર, વ્રતના છેલ્લા દિવસે, માતા અંબા પ્રગટ થયા! માતાના દિવ્ય દર્શન કરીને બાહડ મંત્રી અત્યંત પ્રસન્ન થયા. માતા અંબાએ તેમને માર્ગદર્શન આપતા કહ્યું, “હું જે રસ્તે અક્ષત (અખંડ ચોખાના દાણા) નાખતી જાઉં, તે રસ્તે પગથિયાંનું સર્જન કરજે.” આ દિવ્ય સૂચના સાંભળીને મંત્રી ગદ્ગદિત થઈ ગયા. તેમને ખાતરી થઈ ગઈ કે હવે આ ભગીરથ કાર્ય શક્ય બનશે. માતાના અક્ષત દ્વારા બતાવેલો રસ્તો, અશક્યને શક્ય બનાવવાની દૈવી પ્રેરણા હતી.
પગથિયાંનું નિર્માણ: શ્રદ્ધા, ધન અને કલાનો અનોખો સંગમ
માતા અંબાના દિવ્ય પરચા અને માર્ગદર્શન મળ્યા પછી, બાહડ મંત્રીએ સમય ગુમાવ્યા વિના કાર્યનો પ્રારંભ કર્યો. તેમણે પગથિયાંના નિર્માણ માટે અઢળક પૈસા ખર્ચ્યા. તે સમયે આટલો મોટો ખર્ચ કરવો અને આવા વિશાળ પાયા પર નિર્માણ કરવું એ એક અસાધારણ બાબત હતી. પરંતુ, પિતાનું વચન, મા અંબાનો પરચો અને પોતાની અટલ શ્રદ્ધા સાથે, પૈસાનો કોઈ મોહ તેમને નડ્યો નહીં.
માતા અંબા દ્વારા બતાવેલા દૈવી માર્ગ પર, શ્રેષ્ઠ શિલ્પકારો અને કુશળ કારીગરો દ્વારા દિવસ-રાત મહેનત કરવામાં આવી. પર્વતની કઠોર ભૂગોળ અને ઊંચાઈ હોવા છતાં, દૈવી પ્રેરણા અને બાહડ મંત્રીના અખૂટ સંકલ્પને કારણે કાર્ય વેગવંતુ બન્યું. અને આખરે, અથાક પ્રયત્નોના પરિણામ સ્વરૂપે, ગિરનારના પાવન પર્વત પર આવેલા 9,999 પગથિયાંનું નિર્માણ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થયું.
મા અંબા મંદિર તરફ જતા પગથિયાં, ગિરનાર
ફક્ત પગથિયાં નહીં: આસ્થા, આત્મસંતોષ અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિની સીડીઓ
ગિરનારના આ 9,999 પગથિયાં ફક્ત પથ્થરના બાંધકામ નથી; તે શ્રદ્ધા, ધીરજ અને અથાક પ્રયત્નોનું પ્રતિક છે. દરેક પગથિયું જીવનની એક શીખ, એક પડકાર અને એક સફળતાનું પ્રતિક છે. આ પગથિયાં ચડવા એ માત્ર શારીરિક કસરત નથી, પરંતુ એક આધ્યાત્મિક યાત્રા છે, જે શ્રદ્ધાળુઓને આત્મસંતોષ અને શાંતિ પ્રદાન કરે છે.
બાહડ મંત્રી અને મા અંબાના આ દિવ્ય ઇતિહાસે ગિરનારના આ પગથિયાંને એક અનોખી પવિત્રતા બક્ષી છે. આજે પણ જ્યારે લાખો ભક્તો આ પગથિયાં ચડીને દત્તાત્રેય ભગવાનના દર્શન કરવા જાય છે, ત્યારે તેઓ માત્ર ભગવાનના દર્શન જ નથી કરતા, પરંતુ ઇતિહાસ, શ્રદ્ધા અને દિવ્યતાનો અનુભવ પણ કરે છે. પગથિયાં ચડતા દરેક શ્રદ્ધાળુને બાહડ મંત્રીની ભક્તિ અને મા અંબાના આશીર્વાદની અનુભૂતિ થાય છે.
ગિરનાર આજે: પરંપરા અને આધુનિકતાનું સંગમસ્થાન
આજનો ગિરનાર પર્વત પરંપરા અને આધુનિકતાનો એક અનોખો સંગમ છે. જ્યાં એક તરફ અત્યાધુનિક ગિરનાર રોપ-વે પ્રવાસીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓને સરળતાથી ટોચ સુધી પહોંચાડે છે, ત્યાં બીજી તરફ હજારો ભક્તો આજે પણ પ્રાચીન પરંપરાને જીવંત રાખીને આ 9,999 પગથિયાં ચડવાનું પસંદ કરે છે. આ પગથિયાં બાહડ મંત્રીના અખૂટ સંકલ્પ અને મા અંબાના દિવ્ય આશીર્વાદની જીવંત ગાથા છે, જે સદીઓથી લોકોની આસ્થાને પ્રેરણા આપતી રહી છે.
ગિરનારનું મહત્વ ફક્ત એક યાત્રાધામ તરીકે જ નહીં, પરંતુ એક ઐતિહાસિક અને પ્રેરણાદાયક સ્થળ તરીકે પણ છે. આ પગથિયાં આપણને યાદ અપાવે છે કે સાચી શ્રદ્ધા અને દ્રઢ નિશ્ચય હોય તો કોઈ પણ કાર્ય અશક્ય નથી.
(ગિરનારના 9999 પગથિયાંના ઇતિહાસ વિશેનો વીડિયો અહીં એમ્બેડ કરો)
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs): ગિરનારના પગથિયાં વિશે
- પ્રશ્ન 1: ગિરનાર પર્વત પર કુલ કેટલા પગથિયાં છે?
- ઉત્તર 1: દંતકથા અને પરંપરા અનુસાર, ગિરનાર પર્વત પર કુલ 9,999 પગથિયાં છે.
- પ્રશ્ન 2: ગિરનારના પગથિયાં કોણે બનાવ્યા હતા?
- ઉત્તર 2: ગિરનારના આ પગથિયાંનું નિર્માણ ઉદયન મંત્રીના પુત્ર બાહડ મંત્રી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું, જે પિતાના વચન અને મા અંબાના દિવ્ય માર્ગદર્શન હેઠળ થયું હતું.
- પ્રશ્ન 3: ગિરનાર ચઢવા માટેનો શ્રેષ્ઠ સમય કયો છે?
- ઉત્તર 3: ગિરનાર ચઢવા માટે શિયાળાના મહિનાઓ (ઓક્ટોબરથી માર્ચ) શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે, કારણ કે ત્યારે વાતાવરણ ઠંડુ અને સુખદ હોય છે. ચોમાસામાં પણ લીલોતરી અને વાદળછાયું વાતાવરણ અદ્ભુત હોય છે, પરંતુ પગથિયાં લપસણા બની શકે છે.
- પ્રશ્ન 4: શું ગિરનારનું ચઢાણ મુશ્કેલ છે?
- ઉત્તર 4: હા, 9,999 પગથિયાં ચડવા એ એક મોટો શારીરિક પડકાર છે અને તેના માટે સારી શક્તિની જરૂર પડે છે. જોકે, શ્રદ્ધાળુઓ માટે તે એક આધ્યાત્મિક યાત્રા છે. હવે રોપ-વેની સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ છે.
- પ્રશ્ન 5: ગિરનાર પર્વત પર કયા મુખ્ય મંદિરો આવેલા છે?
- ઉત્તર 5: ગિરનાર પર જૈન મંદિરો (જેમ કે નેમિનાથ મંદિર), માતા અંબાજી મંદિર, અને સૌથી ટોચ પર ભગવાન દત્તાત્રેયનું પવિત્ર મંદિર આવેલા છે.
- પ્રશ્ન 6: ગિરનાર પર મા અંબાનું શું મહત્વ છે?
- ઉત્તર 6: મા અંબાને ગિરનારની રક્ષક દેવી માનવામાં આવે છે. તેમનું મંદિર યાત્રા માર્ગ પર એક મહત્વપૂર્ણ સ્થળ છે. દંતકથા અનુસાર, તેમણે જ બાહડ મંત્રીને પગથિયાં બનાવવાનો માર્ગ બતાવ્યો હતો.
નિષ્કર્ષ: ગિરનારના પગથિયાં - શ્રદ્ધાની અમર ગાથા
ગિરનારના પગથિયાંનો ઇતિહાસ એ માત્ર એક બાંધકામની કથા નથી, પરંતુ એક અનોખી શ્રદ્ધા, દ્રઢ સંકલ્પ અને દૈવી પરચાની અમર ગાથા છે. ઉદયન મંત્રીની અંતિમ ઇચ્છાથી લઈને બાહડ મંત્રીના અથાક પ્રયાસો અને મા અંબાના દિવ્ય માર્ગદર્શન સુધી, ગિરનારના દરેક પગથિયાંમાં એક ઊંડો ઇતિહાસ અને આધ્યાત્મિકતા સમાયેલી છે.
આશા છે કે તમને આ માહિતી રસપ્રદ લાગી હશે. જ્યારે પણ તમે જૂનાગઢના ગરવા ગિરનારની મુલાકાત લો, ત્યારે આ પગથિયાંના ઇતિહાસને યાદ કરજો અને તેના પાછળની અનોખી શ્રદ્ધા અને દિવ્યતાને અનુભવજો. આ એક એવી યાત્રા છે જે તમને શારીરિક રીતે જ નહીં, પણ આધ્યાત્મિક રીતે પણ સંતોષ આપશે. ગિરનારના આ પગથિયાં ખરેખર શ્રદ્ધાનું જીવંત પ્રતીક છે!
