Jio CNAP Service: Jio યુઝર્સ માટે Good News | Caller ID India

તમારા મોબાઈલની રિંગ વાગે છે, સ્ક્રીન પર એક અજાણ્યો 10 આંકડાનો નંબર ચમકે છે. તમે વિચારમાં પડી જાવ છો—શું આ કોઈ અગત્યનો કોલ હશે કે પછી ફરીથી કોઈ સ્કેમર તમને જાળમાં ફસાવવા માંગે છે? અત્યાર સુધી આ મડાગાંઠ ઉકેલવા માટે આપણે Truecaller જેવી એપ્સ પર નિર્ભર હતા, પણ હવે ગેમ બદલાઈ ગઈ છે.

 રિલાયન્સ જિયો (Jio) એ સત્તાવાર રીતે 'Caller Name Presentation' (CNAP) ફીચર લોન્ચ કરીને ટેલિકોમ દુનિયામાં ખળભળાટ મચાવી દીધો છે. આ એક એવી ટેકનોલોજી છે જે ફોન ઉપાડતા પહેલા જ કોલ કરનારનું અસલી નામ તમારી નજર સામે લાવી દેશે, જે કોઈ એપ નહીં પણ સીધું ટેલિકોમ નેટવર્ક દ્વારા સંચાલિત હશે.

CNAP શું છે? (What is Caller Name Presentation?)

ભારતીય ટેલિકોમ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટી (TRAI) ના આદેશ અનુસાર, CNAP (Calling Name Presentation) એ એક એવી સેવા છે જે ઇનકમિંગ કોલ દરમિયાન કોલ કરનાર વ્યક્તિનું નામ ડિસ્પ્લે કરે છે. આ નામ તે જ હશે જે ગ્રાહકે સિમ કાર્ડ ખરીદતી વખતે તેના KYC (Know Your Customer) દસ્તાવેજોમાં આપ્યું હોય.

ઘણીવાર સ્કેમર્સ Truecaller પર ખોટા નામ રાખીને લોકોને છેતરે છે, પરંતુ CNAP માં આવું કરવું અશક્ય છે કારણ કે તેમાં નામ સીધું સરકારી દસ્તાવેજો (આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ વગેરે) પર આધારિત ડેટાબેઝમાંથી લેવામાં આવે છે.

Jio, Airtel, Vi અને BSNL માં તેની સ્થિતિ શું છે?

ભારતની તમામ મુખ્ય ટેલિકોમ કંપનીઓ હવે આ દિશામાં કામ કરી રહી છે. તાજેતરના અપડેટ્સ મુજબ:

ટેલિકોમ ઓપરેટર	વર્તમાન સ્થિતિ	કવરેજ હેઠળના મુખ્ય રાજ્યો
Reliance Jio	રોલઆઉટ શરૂ (લાઈવ)	ગુજરાત, રાજસ્થાન, પંજાબ, ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા વગેરે.
Airtel	પાઈલટ ટેસ્ટિંગ ચાલુ	ગુજરાત, હરિયાણા, મધ્યપ્રદેશ, જમ્મુ અને કાશ્મીર.
Vodafone Idea (Vi)	પાઈલટ રોલઆઉટ	મહારાષ્ટ્ર અને મુંબઈ સર્કલ.
BSNL	ટેસ્ટિંગ ફેઝમાં	પશ્ચિમ બંગાળ અને પૂર્વોત્તર રાજ્યો.

નોંધ: ભારત સરકારે માર્ચ 31, 2026 સુધીમાં સમગ્ર દેશમાં આ સેવા ફરજિયાત બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે.

CNAP વિરુદ્ધ Truecaller: કયું વધુ સુરક્ષિત છે?

તમારા મનમાં પ્રશ્ન થતો હશે કે જો Truecaller છે જ, તો આની શું જરૂર? અહીં કેટલાક મહત્વના તફાવતો છે જે જાણવા જરૂરી છે:

• ડેટાની વિશ્વસનીયતા: Truecaller નો ડેટા 'ક્રાઉડસોર્સ્ડ' છે, એટલે કે લોકો જે નામ સેવ કરે તે દેખાય. જ્યારે CNAP માં સરકારી KYC મુજબનું સત્તાવાર નામ જ દેખાશે.
• ઇન્ટરનેટની જરૂરિયાત: Truecaller માટે ઇન્ટરનેટ કનેક્શન જરૂરી છે, જ્યારે CNAP નેટવર્ક લેવલ પર કામ કરે છે, તેથી સાદા ફીચર ફોન (Keypad Phones) માં પણ નામ દેખાશે.
• પ્રાઇવસી: Truecaller તમારી કોન્ટેક્ટ લિસ્ટ એક્સેસ કરે છે, જ્યારે CNAP તમારી કોઈ અંગત માહિતી ચોરતું નથી.

સ્કેમ કોલ્સ અને 'Silent Calls' થી કઈ રીતે બચવું?

CNAP લોન્ચ કરવાની સાથે TRAI અને DoT (Department of Telecommunications) એ Silent Calls બાબતે ચેતવણી આપી છે.

સાયલન્ટ કોલ એટલે શું? આ એવા કોલ છે જેમાં તમે ફોન ઉપાડો પણ સામેથી કોઈ અવાજ આવતો નથી. સ્કેમર્સ આ ટેકનિકનો ઉપયોગ તમારો નંબર એક્ટિવ છે કે નહીં તે જાણવા માટે કરે છે. જો તમે આવા કોલ ઉપાડો, તો ભવિષ્યમાં તમને મોટા સાયબર ફ્રોડનો ટાર્ગેટ બનાવવામાં આવી શકે છે.

બચવા માટેના ઉપાયો:

1. અજાણ્યા સાયલન્ટ કોલ્સને તરત બ્લોક કરો.
2. સરકારના Chakshu (ચક્ષુ) પોર્ટલ (Sanchar Saathi) પર જઈને આવા શંકાસ્પદ નંબરોની ફરિયાદ કરો.
3. જો જરૂર ના હોય, તો ઇન્ટરનેશનલ કોલ્સ (+91 સિવાયના) ઉપાડવાનું ટાળો.

FAQ: વારંવાર પુછાતા પ્રશ્નો

1. શું મારે CNAP માટે કોઈ ચાર્જ ચૂકવવો પડશે?

ના, હાલમાં Jio અને અન્ય કંપનીઓ આ સેવા બિલકુલ મફત (Default) આપી રહી છે.

2. શું હું મારું નામ છુપાવી શકું?

હા, જો કોઈ યુઝર પ્રાઇવસીના કારણે પોતાનું નામ ડિસ્પ્લે કરવા ન માંગતું હોય, તો તે ટેલિકોમ ઓપરેટરને વિનંતી કરીને આ ફીચર 'Opt-out' કરી શકે છે.

3. શું આ ફીચર જૂના 2G ફોન પર કામ કરશે?

શરૂઆતમાં આ 4G અને 5G હેન્ડસેટ પર ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ ટેલિકોમ કંપનીઓ તેને જૂના ફોન માટે પણ સક્ષમ બનાવવાની પ્રક્રિયામાં છે.

નિષ્કર્ષ: એક સુરક્ષિત ડિજિટલ ભારત તરફ

Jio ની આ નવી પહેલથી ભારતમાં સાયબર ક્રાઈમ અને સ્પામ કોલ્સના પ્રમાણમાં મોટો ઘટાડો થવાની સંભાવના છે. હવે કોઈ પણ વ્યક્તિ ખોટી ઓળખ આપીને તમને ડરાવી કે છેતરી નહીં શકે. CNAP એ માત્ર એક નામ નથી, પણ સુરક્ષાનું એક નવું કવચ છે.

શું તમને તમારા ફોન પર નામ દેખાવાનું શરૂ થઈ ગયું છે? નીચે કોમેન્ટમાં અમને જરૂર જણાવો!

Note :

અમારા દ્વારા પુરી પાડવામાં આવતી માહિતી એ માત્ર અમારા નિઃસ્વાર્થ પણાના હેતુના આશયથી ઈન્ટરનેટ અને અન્ય માધ્યમ થકી માહિતી મેળવીને ફક્ત ને ફક્ત શૈક્ષણિક અર્થે લોકો સુધી પહોંચાડવાનો છે. માટે કોઈ પણ વસ્તુનું સેવન તથા કોઈપણ જાતની આયુર્વેદિક ઔષધી કે ઘરગથ્થુ પ્રયોગ કરતા પહેલા તમારા અનુભવી વૈદ્ય, ફેમિલી ડોક્ટર કે જે તે વિષયના નિષ્ણાંત ની સલાહ અવશ્ય લો.