હવે EVM એ ચૂંટણીમાં બેલેટની જગ્યા લીધી છે. તેનો ઉપયોગ 2004 માં વ્યાપકપણે કરવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારથી દરેક ચૂંટણીમાં તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ઇલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM) નો ઉપયોગ હવે ચૂંટણીમાં થાય છે. ચાલો આજે જાણીએ EVM સાથે જોડાયેલી કેટલીક વિશેષ બાબતો…
EVM માં ફક્ત 3,840 મત જ લગાવી શકાય છે. ખરેખર, ભારતમાં મતદાન મથક પર મતદારોની સંખ્યા 1,500 કરતાં વધી નથી. તે મુજબ, મતદાન કેન્દ્ર માટે એક EVM મશીન પૂરતું છે.
કેરાલામાં પ્રથમ ઉપયોગ
મે 1982 એ વર્ષ હતું જ્યારે ભારતમાં પ્રથમ વખત EVM નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. કેરળમાં પારાવર વિધાનસભાના 50 મતદાન મથકો પર EVM નો ઉપયોગ થતો હતો. ચૂંટણી હારેલા એસી જોસે ચૂંટણીને પડકાર્યો હતો અને EVM ના પરિણામને કોર્ટમાં રજૂ કર્યું હતું. જો કે કોર્ટે ફરીથી ચૂંટણીના આદેશ આપ્યા હોવા છતાં, મશીનમાં ચેડા થવાનો કોઈ ભય નથી.પ્રતિબંધ અને ફરીથી ઉપયોગ કરવાની પરવાનગી
1983 પછી કેટલાક વર્ષોથી EVM નો ઉપયોગ થતો ન હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે આ માટે કાનૂની જોગવાઈનો આદેશ આપ્યો હતો. ડિસેમ્બર 1988 માં, સંસદે કાયદામાં સુધારો કર્યો અને જન પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1951 માં કલમ 61 એ ઉમેર્યા. આ વિભાગ દ્વારા ચૂંટણી પંચને ચૂંટણીમાં મતદાન મશીનોનો ઉપયોગ કરવાની તાકાત મળી હતી. નવેમ્બર 1998 ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 1989-90માં ઉત્પાદિત EVM નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તેનો ઉપયોગ મધ્યપ્રદેશના 5, રાજસ્થાનમાં 6 અને રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્રમાં 6 વિધાનસભા ક્ષેત્રોમાં પ્રયોગ તરીકે કરવામાં આવ્યો હતો.તરબૂચ લેતી વખતે આ ત્રણ વાતોનુ રાખો ખાસ ધ્યાન, નહિં તો પડી જશે પૈસા
2004 માં મોટો ફેરફાર
વર્ષ 2004 EVM ના ઇતિહાસમાં એક ક્રાંતિકારી વર્ષ રહ્યું છે. દેશભરના તમામ મતદાન મથકો પર 17.5 લાખ EVM નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. EVM સાથે ભારત ઈ-લોકશાહીમાં ફેરવાઈ ગયું. ત્યારબાદથી, તમામ ચૂંટણીઓ EVM દ્વારા લેવામાં આવી હતી.EVM કેવી રીતે કાર્ય કરશે?
EVM માં બે એકમો હોય છે. કંટ્રોલ યુનિટ અને બેલેટિંગ યુનિટ. બંને એકમો 5 મીટર લાંબી કેબલ દ્વારા જોડાયેલા છે. કંટ્રોલ યુનિટ બૂથમાં મતદાન અધિકારી ને સાથે રાખવામાં આવે છે જ્યારે બેલેટિંગ યુનિટ મતદાન મશીનની અંદર હોય છે જેનો મતદાર દ્વારા ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. નિયંત્રણ એકમ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા પ્રોગ્રામને માઇક્રોચિપમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. તેને માઇક્રો ચિપમાં દાખલ કર્યા પછી, પ્રોગ્રામ નથી વાંચી શકાતો, નથી કોપી કરી શકાતો અને બદલી શકાતો નથી. ચૂંટણી બાદ મતદાન અધિકારી 'ક્લોઝ' બટન દબાવતા EVM બંધ કરે છે. સોફ્ટવેર એવું છે કે EVM સાથે ચેડા કરી શકાતા નથી.EVM માં કેટલા ઉમેદવારો અને મતો?
EVM માં મહત્તમ 64 ઉમેદવારો માટે મતદાન થઈ શકે છે. ખરેખર બેલેટિંગ યુનિટમાં 16 ઉમેદવારો માટે મતદાન થઈ શકે છે અને કંટ્રોલ યુનિટથી 4 કરતાં વધુ બેલેટિંગ યુનિટ્સ કનેક્ટ થઈ શકશે નહીં. જો ઉમેદવારોની સંખ્યા 64 થી વધુ છે, તો ચૂંટણી પંચે બેલેટથી ચૂંટણી યોજવી પડી શકે છે.EVM માં ફક્ત 3,840 મત જ લગાવી શકાય છે. ખરેખર, ભારતમાં મતદાન મથક પર મતદારોની સંખ્યા 1,500 કરતાં વધી નથી. તે મુજબ, મતદાન કેન્દ્ર માટે એક EVM મશીન પૂરતું છે.
EVM કોણ બનાવે છે?
ચૂંટણી પંચ દ્વારા જાહેર ક્ષેત્રની બે કંપનીઓ - ભારત ઇલેક્ટ્રોનિક્સ લિમિટેડ (BEL), બેંગલુરુ અને ઇલેક્ટ્રોનિક કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (ECIL), હૈદરાબાદના સહયોગથી EVM ની રચના કરવામાં આવી છે. નોંધપાત્ર કવાયત બાદ EVM અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે. ઘણી વખત તેના નમુનાઓની ચકાસણી કરવામાં આવી હતી અને મોટા પ્રમાણમાં ક્ષેત્ર-પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. હવે EVM BEL અને CIL દ્વારા બનાવવામાં આવે છે.PM કિસાન સન્માન નિધિ યોજના 2020 ની સૂચિમાં ઓનલાઈન તપાસો તમારું નામ
EVM નો ખર્ચ કેટલો છે?
જ્યારે 1989–1990 માં મશીનો ખરીદવામાં આવી હતી, ત્યારે એક EVM ની કિંમત 5,500 રૂપિયા હતી. જો કે શરૂઆતમાં તેની કિંમત ઘણી હતી, તે હજી પણ બેલેટ કરતા સસ્તી છે. લાખો મતપત્રોને છાપવા, સંગ્રહિત કરવા અને પરિવહન કરવા માટે ઘણો ખર્ચ કરવો પડતો. મતદાન જાળવવા મોટી સંખ્યામાં કર્મચારીઓને તૈનાત કરવા પડતા હતા. તેમને વેતન પણ ચૂકવવું પડતું. એકંદરે બેલેટ એક ખૂબ ખર્ચાળ સોદો છે. વીજળી ન હોવા છતાં પણ EVM કામ કરે છે. તેની અંદર એક બેટરી મૂકવામાં આવે છે.શું ખરેખર EVM હેક થઇ શકે છે ?
ચૂંટણી પંચે તમામ પક્ષોને EVM હેક કરી ને સાબિત કરવા આમંત્રણ આપ્યું હતું કે, મતદાન મશીનોમાં હેક કરી ને બતાવો, આવું કોઈ કરી શકાયું ન હતું।
જયારે ચૂંટણી પંચે દેશ ની તમામ પાર્ટી ને EVM હેક કરી ને બતાવવા કહેવામાં આવ્યું ત્યારે કોંગ્રેસ , આમ આદમી પાર્ટી કોઈ ના પણ સભ્ય આ ચેલેન્જ માં હાજર ના રહિયા માત્ર બે જ રાજકીય પાર્ટી CPIM અને NCP ના મેમ્બર હાજર રહિયા અને EVM હેક ની ચેલેન્જ સ્વીકારી પણ એ બે પાર્ટી થી પણ EVM હેક થયું નહોતું।
તો આ વાત પરથી એવું લાગે છે. EVM હેક કરવું શક્ય નથી પરંતુ અમુક રાજકીય પાર્ટી આ જાણતા હોવા છતાં લોકો ને ગેર માર્ગે દોરે છે.
ચાલો જાણીએ પેલા કહેવાતા EVM હેકરના કેટલાક હાસ્યાસ્પદ દાવાઓ અને તેના ખુલાસાઓ
ચૂંટણીપંચે જ્યારે EVM હેક કરવાની ચેલેન્જ આપી હતી ત્યારે આ હેકર ક્યાં હતો?
સીધી વાત છે કે આ કહેવાતા હેકર પાસે એક પણ પૂરાવો નથી અને આ પ્રેસ કોન્ફરન્સ પણ તેણે તેના કોઈ આકાના ઈશારે જ કરી છે જેથી આવનારી લોકસભાની ચૂંટણીઓ અગાઉ મતદાતાઓને EVM બાબતે ગેરમાર્ગે દોરી શકાય, જો એમ ન હોત તો તેણે સ્કાઇપથી નહીં પરંતુ જાહેરમાં પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરી હોત અને ડેમો દેખાડ્યો હોત નહીં કે પોતાનું મોઢું સંતાડીને.
દાવો 1: 2014ની લોકસભાની ચૂંટણીઓમાં ગુજરાત અને ઉત્તર પ્રદેશના EVM હેક થયા હતા જ્યારે હાલમાં પૂરી થયેલી મધ્ય પ્રદેશ, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢની ચૂંટણીમાં EVM હેક કરવાનો પ્રયાસ નિષ્ફળ બનાવવામાં આવ્યો હતો!
ખુલાસો: આ ખરેખર હાસ્યાસ્પદ દાવો છે. હેકર એવું કહેવા માંગે છે કે ભાજપ 2014માં EVM હેક કરીને સત્તા પર આવ્યો છે પરંતુ તે એ ભૂલી જાય છે કે 2014માં તો કોંગ્રેસનું શાસન હતું તો ત્યારે ભાજપ એટલો શક્તિશાળી હતો કે તેણે EVM હેક કર્યા, પરંતુ પોતે જ્યારે અત્યારે સત્તામાં છે ત્યારે તેણે પોતાના હાથમાંથી ત્રણ મહત્ત્વના રાજ્યો જવા દીધા?
દાવો 2: હેકરનો દાવો છે કે EVMs એક બીજા સાથે સંપર્ક કરી શકે છે અને તેણે એક એવું સાધન ઈજાદ કર્યું છે કે તે મિલીટરીને મળતી ફ્રિકવન્સીનો ઉપયોગ કરીને EVM હેક કરી શકે છે. આ હેકરે કહ્યું હતું કે ભાજપનો IT સેલ આ જ ફ્રિકવન્સીનો ઉપયોગ કરીને EVM હેક કરે છે. 2015માં પણ ભાજપે દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં આ જ રીતે EVM હેક કરવાની કોશિશ કરી હતી પરંતુ તેની એટલેકે હેકરની ટીમે તે ફ્રિકવન્સીમાં બાધા નાખી અને AAPને મદદ કરીને એને ચૂંટણીઓ જીતાડી દીધી!
ખુલાસો: હકીકત એ છે કે કોઇપણ બહારથી લગાડવામાં આવેલા હાર્ડવેર કે પછી સોફ્ટવેર વગર EVMs એકબીજા સાથે સંપર્ક કરી શકતા નથી. ઉપરાંત આ પ્રકારનું હાર્ડવેર એક્સટર્નલ લગાડવું પડતું હોય છે જે કોઇપણ વ્યક્તિ એટલેકે મતદાન વખતે કોંગ્રેસનો પ્રતિનિધિ પણ આસાનીથી ઓળખી શકે છે અને આજ સુધી એક પણ કિસ્સો બહાર નથી આવ્યો જેમાં આ પ્રકારે કોઈ બહારનું હાર્ડવેર EVM સાથે જોડાયેલું હોય એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હોય. આમ ઈલેક્શન કમિશને અગાઉ પણ કહ્યું હતું તે બાબત જ સત્ય છે કે EVMs એકબીજા સાથે સંપર્ક કરી શકતા નથી, ઉપરાંત તેને એટલી બધી સુરક્ષા વ્યવસ્થા હેઠળ બનાવવામાં આવે છે કે તેને હેક કરવું અશક્ય છે.
દાવો 3: આ કહેવાતા હેકરે એવો દાવો કર્યો હતો કે જેવી એની ટીમના કેટલાક સભ્યોને ખબર પડી કે 2014ના ગુજરાત અને ઉત્તર પ્રદેશના EVMs હેક થયા છે કે તેમાંથી કેટલાકના ખૂન થઇ ગયા હતા. આ ઉપરાંત 2015ના દિલ્હી ઈલેક્શનની જેમ જ રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ અને છત્તીસગઢની ચૂંટણીઓમાં પણ તેની ટીમે આ પ્રકારે ભાજપ દ્વારા EVMs હેક કરવાના પ્રયાસો નિષ્ફળ બનાવ્યા હતા.
ખુલાસો: સહુથી પહેલા એ ખુલાસો કે જો તેનો દાવો છે કે તેની ટીમના કેટલાક સભ્યોના ખૂન થઇ ગયા હતા તો પછી એ અંગે કોઈ પોલીસ ફરિયાદ કેમ ન કરી? એ તો જવા દો પણ આ ખૂન ભારતના કયા હિસ્સામાં થયા હતા એ અંગે પણ તેણે કોઈજ પુરાવા આપ્યા નથી! હવે જ્યાં સુધી હાલની ચૂંટણીઓની વાત છે તો એ પણ તેણે માત્ર હવામાં જ વાત કરી છે.
દાવો 4: ગોપીનાથ મુંડે 2014ના હેકિંગ વિષે જાણી ગયા હતા અને એટલેજ એમની હત્યા થઇ.
ખુલાસો: ખરેખર તો ગોપીનાથ મુંડેના અકાળ અવસાનનું આ ઘોર અપમાન જ કહી શકાય. જો આ હેકરને આટલી બધી માહિતી હતી તો સાડાચાર થી પોણાપાંચ વર્ષ એ ચૂપ કેમ રહ્યો અને હવે જ્યારે લોકસભાની ચૂંટણીઓ માત્ર ત્રણ મહિના જ દૂર છે ત્યારે જ કેમ આ પ્રકારનો દાવો કરી રહ્યો છે?
સીધી વાત છે કે આ કહેવાતા હેકર પાસે એક પણ પૂરાવો નથી અને આ પ્રેસ કોન્ફરન્સ પણ તેણે તેના કોઈ આકાના ઈશારે જ કરી છે જેથી આવનારી લોકસભાની ચૂંટણીઓ અગાઉ મતદાતાઓને EVM બાબતે ગેરમાર્ગે દોરી શકાય, જો એમ ન હોત તો તેણે સ્કાઇપથી નહીં પરંતુ જાહેરમાં પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરી હોત અને ડેમો દેખાડ્યો હોત નહીં કે પોતાનું મોઢું સંતાડીને.