ફ્લાઈટમાં બાળકોની ટિકિટ: શું તમારું બાળક મફતમાં મુસાફરી કરી શકે છે? જાણો સંપૂર્ણ નિયમો

એક પરિવાર એરપોર્ટ પર ચેક-ઇન માટે પહોંચે છે, તેમની આંખોમાં વેકેશનની ચમક અને ચહેરા પર ઉત્સાહ છે. પણ અચાનક કાઉન્ટર પર એરલાઇન સ્ટાફ તેમને રોકે છે. તેમના નાના બાળક માટે ટિકિટ માંગી રહ્યા છે, જે તેમના મતે મફત મુસાફરી કરી શકતું હતું. આખી મુસાફરીનું આયોજન જોખમમાં મુકાઈ ગયું. શું તેઓએ કોઈ નિયમ તોડ્યો હતો? શું તેમની મુસાફરી રદ થશે? આ એક સામાન્ય મૂંઝવણ છે જે ઘણા માતાપિતા અનુભવે છે. ફ્લાઈટમાં બાળકોની મુસાફરીના નિયમો વિશેની અડધી-પડધી માહિતી ઘણીવાર આવી તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓનું કારણ બને છે. ચાલો, આજે આપણે આ રહસ્ય પરથી પડદો ઉઠાવીએ અને વિગતવાર જાણીએ. 

 

મુખ્ય નિયમ: બે વર્ષની વયમર્યાદા 🎯

ભારતમાં મોટાભાગની એરલાઇન્સ માટે, બાળકોની ઉંમરને લઈને એક સામાન્ય નિયમ છે જે તેમની ટિકિટના પ્રકાર અને કિંમત નક્કી કરે છે. આ નિયમ સીધો અને સરળ છે:

• શિશુ (Infant): જે બાળકોની ઉંમર મુસાફરીની તારીખે 7 દિવસથી લઈને 2 વર્ષ (24 મહિના) કરતાં ઓછી હોય, તેમને 'શિશુ' અથવા 'લેપ ઇન્ફન્ટ' (ખોળામાં બેસનાર બાળક) તરીકે ગણવામાં આવે છે.
• બાળક (Child): જે બાળકોની ઉંમર 2 વર્ષથી 12 વર્ષની વચ્ચે હોય, તેમને 'બાળક' તરીકે ગણવામાં આવે છે.
• પુખ્ત (Adult): 12 વર્ષથી વધુ ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિને પુખ્ત મુસાફર તરીકે ગણવામાં આવે છે અને તેમને પૂરી ટિકિટ લેવી પડે છે.

આમ, સીધો જવાબ એ છે કે 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને 'મફત' મુસાફરી કરવાની છૂટ નથી, પરંતુ તેમને અલગ સીટ ખરીદવાની જરૂર નથી. તેઓ માતાપિતાના ખોળામાં બેસીને મુસાફરી કરી શકે છે, જેના માટે એરલાઇન્સ દ્વારા નજીવી 'શિશુ ફી' અને લાગુ પડતા ટેક્સ વસૂલવામાં આવે છે. આ ફી મૂળભૂત ભાડા કરતાં ઘણી ઓછી હોય છે.

ઘરેલું અને આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઈટ્સના નિયમોમાં તફાવત ✈️

શિશુ અને બાળકો માટેની ટિકિટના નિયમો ઘરેલું (ડોમેસ્ટિક) અને આંતરરાષ્ટ્રીય (ઇન્ટરનેશનલ) ફ્લાઈટ્સ માટે અલગ-અલગ હોઈ શકે છે.

ઘરેલું ફ્લાઈટ્સ (Domestic Flights)

ભારતની અંદરની મુસાફરી માટે, નિયમો પ્રમાણમાં સરળ છે:

• 2 વર્ષથી નીચેના શિશુ: તેમને અલગ સીટની જરૂર નથી. તેઓ પુખ્ત મુસાફરના ખોળામાં બેસી શકે છે. આ માટે, એરલાઇન્સ એક નિશ્ચિત 'ઇન્ફન્ટ ફી' (Infant Fee) લે છે. ઉદાહરણ તરીકે, IndiGo અને SpiceJet જેવી એરલાઇન્સ ઘરેલું ફ્લાઈટ્સ માટે ₹1750 (આ રકમ બદલાઈ શકે છે) જેવી ફી વસૂલે છે.
• 2 થી 12 વર્ષના બાળકો: આ ઉંમરના બાળકો માટે અલગ સીટ બુક કરાવવી ફરજિયાત છે. જોકે, મોટાભાગની એરલાઇન્સ તેમના મૂળભૂત ભાડા (Base Fare) પર થોડું ડિસ્કાઉન્ટ આપે છે. આ ડિસ્કાઉન્ટ એરલાઇન અને બુકિંગના સમય પર નિર્ભર કરે છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઈટ્સ (International Flights)

આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરી માટેના નિયમો થોડા જટિલ હોઈ શકે છે:

• 2 વર્ષથી નીચેના શિશુ: ખોળામાં મુસાફરી કરતા શિશુ માટે, એરલાઇન્સ સામાન્ય રીતે પુખ્ત વ્યક્તિના મૂળભૂત ભાડાના 10% જેટલી રકમ વસૂલે છે, સાથે જ લાગુ પડતા ટેક્સ અને સરચાર્જ પણ લેવાય છે. આથી, ટિકિટની કિંમત ગંતવ્ય સ્થાન અને એરલાઇન પર આધાર રાખે છે.
• 2 થી 12 વર્ષના બાળકો: આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઈટ્સમાં પણ બાળકો માટે અલગ સીટ ફરજિયાત છે. તેમને સામાન્ય રીતે પુખ્ત વ્યક્તિના ભાડાના લગભગ 75% જેટલું ભાડું ચૂકવવું પડે છે. આ ટકાવારી એરલાઇન અને રૂટ પ્રમાણે બદલાઈ શકે છે.

ખાસ નોંધ: જો તમારી મુસાફરી દરમિયાન તમારું બાળક 2 વર્ષનું થઈ જાય (એટલે કે, જતી વખતે 2 વર્ષથી ઓછું હોય અને પાછા ફરતી વખતે 2 વર્ષનું થઈ ગયું હોય), તો પાછા ફરવાની ફ્લાઈટ માટે તમારે તેના માટે અલગ સીટ ખરીદવી પડશે અને બાળકનું ભાડું ચૂકવવું પડશે.

વિવિધ એરલાઇન્સની પોલિસી: એક ઝલક 📜

દરેક એરલાઇનની પોતાની ચોક્કસ નીતિઓ હોય છે. ચાલો ભારતની કેટલીક મુખ્ય એરલાઇન્સના નિયમો પર નજર કરીએ:

એરલાઇન	શિશુ (2 વર્ષથી નીચે) માટે નિયમ	બાળક (2-12 વર્ષ) માટે નિયમ	બેગેજ એલાઉન્સ (શિશુ માટે)
Air India	ખોળામાં મુસાફરી, પુખ્ત ભાડાના 10% (આંતરરાષ્ટ્રીય) અથવા નિશ્ચિત ફી (ઘરેલું) + ટેક્સ.	અલગ સીટ ફરજિયાત, પુખ્ત ભાડા પર ડિસ્કાઉન્ટ.	10 કિલો ચેક-ઇન બેગેજ.
IndiGo	ખોળામાં મુસાફરી, નિશ્ચિત ફી (ઘરેલું માટે ₹1750, આંતરરાષ્ટ્રીય માટે રૂટ મુજબ અલગ).	અલગ સીટ ફરજિયાત, લાગુ પડતું ભાડું.	કોઈ અલગ ચેક-ઇન બેગેજ એલાઉન્સ નથી. માત્ર એક હેન્ડ બેગ (7 કિલો સુધી) લઈ જવાની છૂટ.
SpiceJet	ખોળામાં મુસાફરી, નિશ્ચિત ફી (ઘરેલું માટે ₹1750, આંતરરાષ્ટ્રીય માટે ₹4000).	અલગ સીટ ફરજિયાત, લાગુ પડતું ભાડું.	કોઈ અલગ ચેક-ઇન બેગેજ એલાઉન્સ નથી. માતાપિતા સાથે વધારાની 7 કિલોની હેન્ડ બેગ લઈ જવાની છૂટ.
Vistara	ખોળામાં મુસાફરી, નિશ્ચિત ફી અથવા ભાડાની ટકાવારી + ટેક્સ.	અલગ સીટ ફરજિયાત, પુખ્ત ભાડા પર ડિસ્કાઉન્ટ.	7 કિલો વધારાનો બેગેજ (હેન્ડ બેગેજ અથવા ચેક-ઇન તરીકે).

(નોંધ: ઉપર દર્શાવેલ ફી અને નિયમો સૂચક છે અને એરલાઇન્સ દ્વારા કોઈપણ સમયે બદલાઈ શકે છે. હંમેશા બુકિંગ કરતા પહેલા સંબંધિત એરલાઇનની વેબસાઇટ પર નવીનતમ માહિતી તપાસો.)

જરૂરી દસ્તાવેજો: આ ભૂલશો નહીં! 📄

તમારા બાળક સાથે મુસાફરી કરતી વખતે, તેની ઉંમર સાબિત કરવા માટે યોગ્ય દસ્તાવેજો સાથે રાખવા અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમે આમ કરવામાં નિષ્ફળ થશો, તો એરપોર્ટ પર તમારે પૂરી ટિકિટ ખરીદવી પડી શકે છે.

• જન્મ પ્રમાણપત્ર (Birth Certificate): આ સૌથી સામાન્ય અને સ્વીકૃત દસ્તાવેજ છે.
• આધાર કાર્ડ (Aadhaar Card): જો બાળકનું આધાર કાર્ડ બનેલું હોય.
• પાસપોર્ટ (Passport): આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરી માટે પાસપોર્ટ ફરજિયાત છે, ભલે બાળક એક દિવસનું જ કેમ ન હોય. ઘરેલું મુસાફરી માટે પણ તે એક માન્ય ઓળખ પુરાવો છે.
• રસીકરણ કાર્ડ (Vaccination Card): કેટલીકવાર આ પણ ઉંમરના પુરાવા તરીકે સ્વીકારવામાં આવે છે.
• હોસ્પિટલ ડિસ્ચાર્જ સારાંશ (Mother's hospital discharge summary): નવજાત શિશુઓ માટે.

માતાપિતા માટે ઉપયોગી ટિપ્સ 💡

• બુકિંગ સમયે જ જાણ કરો: ટિકિટ બુક કરતી વખતે હંમેશા 'Infant' વિકલ્પ પસંદ કરો. એક પુખ્ત મુસાફર પોતાની સાથે માત્ર એક જ શિશુને ખોળામાં લઈ જઈ શકે છે.
• સીટની પસંદગી: જો શક્ય હોય તો, બલ્કહેડ સીટ (જ્યાં સામે વધુ જગ્યા હોય) પસંદ કરો. કેટલીક આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઈટ્સમાં આ સીટો પર બેસિનેટ (બાળક માટે નાનો પારણું) લગાવવાની સુવિધા હોય છે.
• ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ: ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ સમયે હવાના દબાણમાં ફેરફારને કારણે બાળકના કાનમાં દુખાવો થઈ શકે છે. આ સમયે બાળકને ફીડિંગ કરાવવાથી અથવા પેસિફાયર આપવાથી રાહત મળી શકે છે.
• જરૂરી સામાન: ડાયપર, વાઇપ્સ, વધારાના કપડાં, ખોરાક અને બાળકની મનપસંદ રમકડાં જેવી જરૂરી વસ્તુઓ તમારી હેન્ડ બેગમાં રાખો.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

પ્રશ્ન 1: શું 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળક માટે અલગ સીટ ખરીદી શકાય છે?

જવાબ: હા, તમે સુરક્ષાના કારણોસર અથવા વધુ આરામ માટે તમારા શિશુ માટે અલગ સીટ ખરીદી શકો છો. જોકે, આ માટે તમારે બાળકનું પૂરું ભાડું ચૂકવવું પડશે અને તમારી પાસે FAA દ્વારા માન્ય કાર સીટ હોવી જરૂરી છે જેને વિમાનની સીટ પર સુરક્ષિત રીતે બાંધી શકાય.

પ્રશ્ન 2: શું શિશુ માટે કોઈ બેગેજ એલાઉન્સ હોય છે?

જવાબ: આ એરલાઇન પર નિર્ભર કરે છે. Air India અને Vistara જેવી ફૂલ-સર્વિસ કેરિયર્સ શિશુઓ માટે મર્યાદિત ચેક-ઇન બેગેજ એલાઉન્સ આપે છે. જ્યારે IndiGo અને SpiceJet જેવી બજેટ એરલાઇન્સ સામાન્ય રીતે અલગ ચેક-ઇન બેગેજની મંજૂરી આપતી નથી, પરંતુ વધારાની કેબિન બેગની છૂટ આપી શકે છે.

પ્રશ્ન 3: એક પુખ્ત વ્યક્તિ કેટલા શિશુઓ સાથે મુસાફરી કરી શકે છે?

જવાબ: સુરક્ષાના નિયમો અનુસાર, એક પુખ્ત વ્યક્તિ પોતાની સાથે ખોળામાં માત્ર એક જ શિશુને લઈ જઈ શકે છે. જો તમે બે શિશુઓ સાથે એકલા મુસાફરી કરી રહ્યા હોવ, તો તમારે એક શિશુ માટે અલગ સીટ ખરીદવી પડશે.

પ્રશ્ન 4: જો મારી પાસે બાળકની ઉંમરનો કોઈ પુરાવો ન હોય તો શું થશે?

જવાબ: જો તમે એરપોર્ટ પર બાળકની ઉંમરનો માન્ય પુરાવો રજૂ ન કરી શકો, તો એરલાઇન સ્ટાફ તમને બાળક માટે તે સમયના દરે ઉપલબ્ધ પૂરી ટિકિટ ખરીદવા માટે કહી શકે છે.

પ્રશ્ન 5: શું 7 દિવસથી નાના બાળકને ફ્લાઈટમાં લઈ જઈ શકાય છે?

જવાબ: મોટાભાગની એરલાઇન્સ 7 દિવસથી નાના શિશુને મુસાફરીની મંજૂરી આપતી નથી. જોકે, તબીબી કટોકટીના કિસ્સામાં, ડોક્ટરના યોગ્ય પ્રમાણપત્ર સાથે વિશેષ પરવાનગી મળી શકે છે.

નિષ્કર્ષ: ફ્લાઈટમાં બાળકો સાથે મુસાફરી કરવી એ એક અદ્ભુત અનુભવ હોઈ શકે છે, પરંતુ તે માટે યોગ્ય આયોજન અને નિયમોની જાણકારી હોવી ખૂબ જ જરૂરી છે. યાદ રાખો, "મફત મુસાફરી" નો અર્થ હંમેશા શૂન્ય ખર્ચ નથી હોતો. 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો માટે તમારે ઇન્ફન્ટ ફી ચૂકવવી પડે છે અને 2 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો માટે અલગ સીટ સાથે ટિકિટ લેવી ફરજિયાત છે. તેથી, આગલી વખતે જ્યારે તમે તમારા નાના પ્રવાસી સાથે ઉડાન ભરવાનું વિચારો, ત્યારે એરલાઇનના નિયમો અગાઉથી તપાસી લો જેથી એરપોર્ટ પર કોઈ અપ્રિય આશ્ચર્યનો સામનો ન કરવો પડે.

Note :

અમારા દ્વારા પુરી પાડવામાં આવતી માહિતી એ માત્ર અમારા નિઃસ્વાર્થ પણાના હેતુના આશયથી ઈન્ટરનેટ અને અન્ય માધ્યમ થકી માહિતી મેળવીને ફક્ત ને ફક્ત શૈક્ષણિક અર્થે લોકો સુધી પહોંચાડવાનો છે. માટે કોઈ પણ વસ્તુનું સેવન તથા કોઈપણ જાતની આયુર્વેદિક ઔષધી કે ઘરગથ્થુ પ્રયોગ કરતા પહેલા તમારા અનુભવી વૈદ્ય, ફેમિલી ડોક્ટર કે જે તે વિષયના નિષ્ણાંત ની સલાહ અવશ્ય લો.