Bank News : SBI, HDFC, ICICI અને Kotak બેંકમાં Minimum બેલેન્સ માહિતી

બેંક ખાતું ખોલાવતી વખતે અને તેનું સંચાલન કરતી વખતે "મિનિમમ બેલેન્સ" અથવા "ન્યૂનતમ સરેરાશ સિલક" (Minimum Average Balance - MAB) એ એક મુખ્ય પરિબળ છે જેને ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ. ભારતમાં અગ્રણી બેંકો જેવી કે SBI, HDFC, ICICI અને Kotak Bank માં વિવિધ પ્રકારના સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (બચત ખાતા) માટે અલગ-અલગ MAB નિયમો હોય છે. આ માર્ગદર્શિકા તમને આ બેંકોના MAB નિયમો, દંડ અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ વિગતો વિશે સંપૂર્ણ માહિતી પ્રદાન કરશે, જે તમને તમારા નાણાકીય જરૂરિયાતો અનુસાર શ્રેષ્ઠ બેંક ખાતું પસંદ કરવામાં મદદ કરશે.

 

SBI (સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા): સમાન્ય વ્યક્તિઓ માટે શૂન્ય બેલેન્સની સુવિધા

સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા, ભારતની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંક હોવાથી, તેના ગ્રાહકો માટે ઘણા અનુકૂળ નિયમો ધરાવે છે. માર્ચ 2020 થી, SBI એ તેના રેગ્યુલર સેવિંગ્સ બેંક એકાઉન્ટ્સ પર ન્યૂનતમ બેલેન્સ ન જાળવવા બદલ કોઈ દંડ વસૂલવાનું બંધ કરી દીધું છે. આ એક મોટો ફાયદો છે જે ઘણા ગ્રાહકોને રાહત આપે છે, ખાસ કરીને જેઓ નાના શહેરો અથવા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહે છે.

SBI ના વિવિધ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ અને તેમના MAB નિયમો:

• રેગ્યુલર સેવિંગ્સ બેંક એકાઉન્ટ: શૂન્ય ન્યૂનતમ બેલેન્સ જરૂરી. આનો અર્થ એ છે કે તમારે તમારા ખાતામાં કોઈ ચોક્કસ રકમ જાળવવાની જરૂર નથી.
• બેઝિક સેવિંગ્સ બેંક ડિપોઝિટ એકાઉન્ટ (BSBDA): આ ભારત સરકાર અને RBI ની પહેલ હેઠળ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, અને તે શૂન્ય બેલેન્સ ખાતું છે. તે ખાસ કરીને આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના લોકો માટે રચાયેલું છે.
• પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY) એકાઉન્ટ: આ પણ શૂન્ય બેલેન્સ એકાઉન્ટ છે જેનો ઉદ્દેશ્ય નાણાકીય સમાવેશીતા વધારવાનો છે.
• સેવિંગ્સ પ્લસ એકાઉન્ટ (Savings Plus Account): આ એકાઉન્ટમાં ન્યૂનતમ ₹35,000 નું MOD (મલ્ટી ઓપ્શન ડિપોઝિટ) જાળવવું જરૂરી છે. આ એકાઉન્ટ ઓટો-સ્વીપ સુવિધા સાથે આવે છે.
• માઇનર સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Pehla Kadam અને Pehli Udaan): આ ખાતાઓમાં પણ કોઈ ન્યૂનતમ બેલેન્સ જાળવવાની જરૂર નથી.

SBI માં દંડ (Penalty):

જેમ કે ઉપર જણાવેલ છે, રેગ્યુલર સેવિંગ્સ બેંક એકાઉન્ટમાં ન્યૂનતમ બેલેન્સ ન જાળવવા બદલ SBI કોઈ દંડ વસૂલતી નથી. જોકે, અન્ય વિશિષ્ટ એકાઉન્ટ્સ માટેના નિયમો લાગુ પડી શકે છે.

HDFC બેંક: સ્થાન મુજબ MAB માં ભિન્નતા

HDFC બેંક, ખાનગી ક્ષેત્રની અગ્રણી બેંક હોવાથી, તેના સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ માટે MAB નિયમો સ્થાન (શહેર/ગ્રામીણ) અને ખાતાના પ્રકાર મુજબ બદલાય છે.

HDFC બેંકના મુખ્ય સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ અને તેમના MAB નિયમો:

• રેગ્યુલર સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ:
  • મેટ્રો અને અર્બન (શહેરી) શાખાઓ: સરેરાશ માસિક બેલેન્સ (Average Monthly Balance - AMB) ₹10,000 જાળવવું ફરજિયાત છે.
  • સેમી-અર્બન (અર્ધ-શહેરી) શાખાઓ: AMB ₹5,000 જાળવવું ફરજિયાત છે.
  • ગ્રામીણ (રૂરલ) શાખાઓ: AMB ₹2,500 જાળવવું ફરજિયાત છે.
• સેવિંગ્સ મેક્સ એકાઉન્ટ (SavingsMax Account): આ પ્રીમિયમ એકાઉન્ટ માટે AMB ₹25,000 જાળવવું પડે છે.
• વુમન્સ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Women's Savings Account):
  • મેટ્રો અને અર્બન શાખાઓ માટે AMB ₹10,000.
  • સેમી-અર્બન અને ગ્રામીણ શાખાઓ માટે AMB ₹5,000.
• ડિજિસેવ યુથ એકાઉન્ટ (DigiSave Youth Account):
  • મેટ્રો અને અર્બન શાખાઓ માટે AMB ₹5,000.
  • સેમી-અર્બન અને ગ્રામીણ શાખાઓ માટે AMB ₹2,500.
• બેઝિક સેવિંગ્સ બેંક ડિપોઝિટ એકાઉન્ટ (BSBDA): HDFC બેંક પણ આ શૂન્ય બેલેન્સ એકાઉન્ટ ઓફર કરે છે.

HDFC બેંકમાં દંડ (Penalty):

HDFC બેંક ન્યૂનતમ બેલેન્સ જાળવવામાં નિષ્ફળ રહેવા બદલ દંડ વસૂલે છે. સામાન્ય રીતે, આ દંડ આવશ્યક સરેરાશ બેલેન્સ (AMB/AHB/AQB) માં થયેલી ઘટ (shortfall) ના 6% અથવા ₹600 (જે ઓછું હોય તે) જેટલો હોય છે. જોકે, દંડની રકમ ખાતાના પ્રકાર અને ઘટની રકમ પર આધાર રાખે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ₹10,000 AMB વાળા ખાતામાં જો બેલેન્સ ₹2,500 થી ઓછું હોય, તો મેટ્રો/અર્બન શાખામાં ₹600 નો દંડ લાગી શકે છે.

ICICI બેંક: શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારો માટે અલગ માપદંડ

ICICI બેંક પણ ખાનગી ક્ષેત્રની અન્ય એક મોટી બેંક છે જે વિવિધ ગ્રાહક સેગમેન્ટને પૂરી પાડવા માટે બચત ખાતાઓની શ્રેણી પ્રદાન કરે છે. તેમના MAB નિયમો પણ સ્થાન અને ખાતાના પ્રકાર મુજબ બદલાય છે.

ICICI બેંકના મુખ્ય સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ અને તેમના MAB નિયમો:

• રેગ્યુલર સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ:
  • મેટ્રો અને અર્બન (શહેરી) વિસ્તારો: ₹10,000
  • સેમી-અર્બન (અર્ધ-શહેરી) વિસ્તારો: ₹5,000
  • ગ્રામીણ (રૂરલ) વિસ્તારો: ₹2,000
  • ગ્રામીણ (Gramin) વિસ્તારો: ₹1,000
• યંગ સ્ટાર્સ એકાઉન્ટ (Young Stars Account): ₹2,500
• ફ્રીડમ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Freedom Savings Account): ₹10,000
• ટાઇટેનિયમ પ્રિવિલેજ એકાઉન્ટ (Titanium Privilege Account): NIL (શૂન્ય)
• સેલરી પ્રિવિલેજ એકાઉન્ટ (Salary Privilege Account): NIL (શૂન્ય)
• કેમ્પસ પાવર એકાઉન્ટ (Campus Power Account): NIL (શૂન્ય)
• બેઝિક સેવિંગ્સ બેંક એકાઉન્ટ (Basic Savings Bank Account): આ પણ શૂન્ય બેલેન્સ એકાઉન્ટ છે.

ICICI બેંકમાં દંડ (Penalty):

ICICI બેંક ન્યૂનતમ બેલેન્સ ન જાળવવા બદલ દંડ વસૂલે છે. દંડની રકમ સામાન્ય રીતે આવશ્યક માસિક સરેરાશ બેલેન્સ (MAB) માં થયેલી ઘટ ના 6% અથવા ₹500 (જે ઓછું હોય તે) હોય છે. દંડની ચોક્કસ રકમ ખાતાના પ્રકાર અને MAB ઘટ પર આધારિત હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, મેટ્રો/અર્બન શાખામાં ₹10,000 AMB વાળા ખાતામાં જો MAB ₹5,000 થી ₹10,000 ની વચ્ચે હોય તો ₹250 પ્રતિ માસ અને જો MAB ₹5,000 થી ઓછું હોય તો ₹350 પ્રતિ માસ દંડ લાગી શકે છે.

Kotak બેંક: ડિજિટલ એકાઉન્ટ્સ અને વિશિષ્ટ વિકલ્પો

Kotak મહિન્દ્રા બેંક તેના નવીન ડિજિટલ બેંકિંગ સોલ્યુશન્સ માટે જાણીતી છે, જેમાં ઝીરો-બેલેન્સ ડિજિટલ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સનો સમાવેશ થાય છે.

Kotak બેંકના મુખ્ય સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ્સ અને તેમના MAB નિયમો:

• એજ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Edge Savings Account): સરેરાશ માસિક બેલેન્સ (AMB) ₹10,000
• એક્ટિવમની સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (ActivMoney Savings Account): AMB ₹25,000
• એવરીડે સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Everyday Savings Account): AMB ₹10,000
• પ્રો સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Pro Savings Account): AMB ₹20,000
• ક્લાસિક સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Classic Savings Account): AMB ₹10,000
• સન્માન સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Sanman Savings Account): સરેરાશ ત્રિમાસિક બેલેન્સ (Average Quarterly Balance - AQB) ₹2,000
• 811 ડિજિટલ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (Zero Balance Account): આ Kotak બેંકનું ખૂબ જ લોકપ્રિય શૂન્ય બેલેન્સ ડિજિટલ એકાઉન્ટ છે.
• BSBDA સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ: આ પણ Kotak બેંક દ્વારા ઓફર કરાતું શૂન્ય બેલેન્સ એકાઉન્ટ છે.
• 811 એજ ડિજિટલ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ (811 Edge Digital Savings Account): આ ડિજિટલ એકાઉન્ટમાં AMB ₹10,000 જાળવવું જરૂરી છે.

Kotak બેંકમાં દંડ (Penalty):

Kotak બેંક ન્યૂનતમ બેલેન્સ જાળવવામાં નિષ્ફળ રહેવા બદલ દંડ વસૂલે છે. સામાન્ય રીતે, આ દંડ આવશ્યક સરેરાશ માસિક/ત્રિમાસિક બેલેન્સમાં થયેલી ઘટ ના 6% જેટલો હોય છે. દંડની મહત્તમ મર્યાદા ખાતાના પ્રકાર મુજબ બદલાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, એજ, એવરીડે, પ્રો, અને ક્લાસિક સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ માટે મહત્તમ દંડ ₹600 પ્રતિ માસ હોઈ શકે છે, જ્યારે સન્માન સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ માટે મહત્તમ દંડ ₹500 પ્રતિ ક્વાર્ટર હોય છે. 811 ડિજિટલ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ અને BSBDA પર કોઈ દંડ લાગતો નથી.

મહત્વપૂર્ણ ટિપ્સ અને વિચારણાઓ:

• નિયમિતપણે બેલેન્સ તપાસો: તમારા ખાતામાં કેટલું બેલેન્સ છે તેની નિયમિતપણે તપાસ કરતા રહો. મોબાઈલ બેંકિંગ એપ્સ, ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ અથવા SMS એલર્ટ્સ દ્વારા તમે સરળતાથી તમારા બેલેન્સ પર નજર રાખી શકો છો.
• MAB ની ગણતરી સમજો: MAB એ સમગ્ર મહિના દરમિયાન તમારા દૈનિક ક્લોઝિંગ બેલેન્સની સરેરાશ હોય છે. જો તમે મહિનાના અમુક દિવસો માટે ઉચ્ચ બેલેન્સ જાળવો છો અને પછી ઘટાડો છો, તો પણ MAB જરૂરિયાત પૂરી થઈ શકે છે.
• શૂન્ય બેલેન્સ વિકલ્પો: જો તમે નિયમિતપણે ન્યૂનતમ બેલેન્સ જાળવી શકતા નથી, તો SBI ના રેગ્યુલર સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ, PMJDY, BSBDA અથવા Kotak બેંકના 811 ડિજિટલ સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ જેવા શૂન્ય બેલેન્સ વિકલ્પો પસંદ કરો.
• દંડ અને શુલ્ક: બેંકો દ્વારા વસૂલવામાં આવતા દંડ અને અન્ય સેવા શુલ્ક (જેમ કે ATM વ્યવહારો, ચેકબુક, SMS એલર્ટ્સ વગેરે) વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મેળવો. આ શુલ્ક તમારા નાણાકીય વ્યવહારો પર અસર કરી શકે છે.
• ગ્રાહક સેવા: જો તમને MAB અથવા અન્ય કોઈ નિયમ વિશે શંકા હોય, તો સંબંધિત બેંકની ગ્રાહક સેવાનો સંપર્ક કરો અથવા તેમની સત્તાવાર વેબસાઇટની મુલાકાત લો.
• ખાતું બંધ કરવું: જો તમે લાંબા સમયથી કોઈ ખાતું વાપરતા નથી અને તેમાં MAB જાળવી શકતા નથી, તો તેને બંધ કરવાનું વિચારી શકો છો. ખાતું બંધ કરવાના શુલ્ક અને નિયમો પણ તપાસવા જરૂરી છે.

Note :

અમારા દ્વારા પુરી પાડવામાં આવતી માહિતી એ માત્ર અમારા નિઃસ્વાર્થ પણાના હેતુના આશયથી ઈન્ટરનેટ અને અન્ય માધ્યમ થકી માહિતી મેળવીને ફક્ત ને ફક્ત શૈક્ષણિક અર્થે લોકો સુધી પહોંચાડવાનો છે. માટે કોઈ પણ વસ્તુનું સેવન તથા કોઈપણ જાતની આયુર્વેદિક ઔષધી કે ઘરગથ્થુ પ્રયોગ કરતા પહેલા તમારા અનુભવી વૈદ્ય, ફેમિલી ડોક્ટર કે જે તે વિષયના નિષ્ણાંત ની સલાહ અવશ્ય લો.