ગુજરાત રાજ્યમાં, ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના અનુસૂચિત જાતિ (Scheduled Caste - SC) ના સમાજના આર્થિક રીતે નબળા અને ઘરવિહોણા પરિવારો માટે એક આશાનું કિરણ બની રહી છે. આ યોજના, જે સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા વિભાગ, ગુજરાત સરકાર દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવી છે, તે પાકા મકાનના નિર્માણ અથવા જૂના, જર્જરિત મકાનોના નવીનીકરણ માટે નાણાકીય સહાય પૂરી પાડે છે.
યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય (Purpose of the Scheme):
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય અનુસૂચિત જાતિના પરિવારોને ગૌરવપૂર્ણ અને સુરક્ષિત આવાસ પ્રદાન કરવાનો છે. આ યોજના ખાસ કરીને નીચેના હેતુઓ માટે મદદ કરે છે:
- નવા મકાનનું બાંધકામ: જે પરિવારો પાસે પોતાનું પાકું મકાન નથી અથવા ખુલ્લો પ્લોટ ધરાવે છે, તેઓને નવું મકાન બાંધવા માટે આર્થિક સહાય પૂરી પાડવી.
- જૂના મકાનનું નવીનીકરણ: જેમના કાચા ગાર-માટીના અથવા રહેવાલાયક ન હોય તેવા જર્જરિત મકાનો છે, તેઓને તેનું પાકા મકાનમાં રૂપાંતર કરવા માટે મદદ કરવી.
- પ્રથમ માળનું બાંધકામ: જે પરિવારો પોતાના હાલના મકાનના પ્રથમ માળનું બાંધકામ કરવા માંગે છે, તેઓને પણ સહાય પૂરી પાડવી.
- સામાજિક સમાનતા: આવાસની સમાન તકો પૂરી પાડીને સામાજિક સમાનતાને પ્રોત્સાહન આપવું.
વર્ષ 2025 માં સહાયની રકમ (Assistance Amount in 2025):
તાજેતરના ગુજરાત બજેટ 2025-26 ની જાહેરાત મુજબ, ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના હેઠળ મળતી સહાયની રકમમાં નોંધપાત્ર વધારો કરવામાં આવ્યો છે. અગાઉ મળતી ₹1,20,000/- ની સહાયને વધારીને ₹1,70,000/- (એક લાખ સિત્તેર હજાર રૂપિયા) કરવામાં આવી છે. આ સહાય ત્રણ હપ્તામાં ચૂકવવામાં આવે છે:
- પ્રથમ હપ્તો: ₹40,000/- (વહીવટી મંજૂરીના આદેશ સાથે)
- બીજો હપ્તો: ₹60,000/- (લિન્ટલ લેવલ સુધીનું બાંધકામ પૂર્ણ થયે)
- ત્રીજો હપ્તો: ₹70,000/- (શૌચાલય સહિતનું સંપૂર્ણ બાંધકામ પૂર્ણ થયે)
નોંધ: જો લાભાર્થીને સ્વચ્છ ભારત મિશન હેઠળ શૌચાલય માટે ₹12,000/- ની સહાય મળવાપાત્ર હોય, તો તે અલગથી તે યોજનાના નિયમો મુજબ મળવાપાત્ર થશે. પરંતુ, જો શૌચાલય માટે અલગથી સહાય ન મળતી હોય, તો ₹1,70,000/- ની સહાયમાંથી ફરજિયાત શૌચાલય બનાવવાનું રહેશે.
પાત્રતાના માપદંડ (Eligibility Criteria):
આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે નીચેના પાત્રતાના માપદંડો પૂર્ણ કરવા અનિવાર્ય છે:
- નિવાસી: અરજદાર ગુજરાત રાજ્યનો વતની હોવો જોઈએ.
- જાતિ: અરજદાર અનુસૂચિત જાતિ (Scheduled Caste - SC) કલ્યાણ વર્ગનો હોવો જોઈએ.
-
આર્થિક સ્થિતિ: અરજદાર ગરીબી રેખા નીચે (Below Poverty Line -
BPL) જીવતો હોવો જોઈએ અથવા નિમ્ન-આવક જૂથમાં આવતો હોવો જોઈએ.
- ગ્રામ્ય અને શહેરી બંને વિસ્તારો માટે વાર્ષિક આવક મર્યાદા ₹6,00,000/- (છ લાખ રૂપિયા) થી વધુ ન હોવી જોઈએ. (આ આવક મર્યાદા પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના (PMAY) જેવી કેન્દ્રીય યોજનાઓ સાથે સુસંગત છે અને રાજ્યની યોજના માટે અપડેટ કરવામાં આવી છે.)
- મિલકતની માલિકી: અરજદાર કે તેના પરિવારના કોઈપણ સભ્યના નામે ભારતમાં ક્યાંય પાકું મકાન ન હોવું જોઈએ. જો કાચું મકાન હોય અથવા જર્જરિત હોય તો તે પાત્ર ગણાશે.
- વય મર્યાદા: અરજદારની ઉંમર ઓછામાં ઓછી 21 વર્ષ હોવી જોઈએ.
- બાંધકામનો સમયગાળો: લાભાર્થીએ પ્રથમ હપ્તો મળ્યાના 2 વર્ષની અંદર મકાનનું બાંધકામ પૂર્ણ કરવાનું રહેશે.
- અન્ય યોજનાઓનો લાભ: અરજદાર દ્વારા અથવા પરિવારના અન્ય સભ્ય દ્વારા અગાઉ સરકારની અન્ય કોઈ આવાસ યોજના હેઠળ લાભ લીધેલ ન હોવો જોઈએ.
જરૂરી દસ્તાવેજો (Required Documents):
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના માટે અરજી કરતી વખતે નીચેના દસ્તાવેજો રજૂ કરવા જરૂરી છે:
- અરજદારનું આધાર કાર્ડ.
- અરજદારનું રેશનકાર્ડ.
- અરજદારનો જાતિ/પેટા જાતિનો દાખલો.
- અરજદારનો કુલ વાર્ષિક આવકનો દાખલો (સક્ષમ અધિકારી દ્વારા જારી કરાયેલ).
- રહેઠાણનો પુરાવો: વીજળી બિલ / લાઇસન્સ / ભાડાકરાર / ચૂંટણી કાર્ડ / રેશનકાર્ડ પૈકી કોઈ પણ એક.
- જમીન માલિકીનો આધાર/દસ્તાવેજ: દસ્તાવેજ / અકારની પત્રક / હક પત્રક / સનદ પત્રક (જે લાગુ પડતું હોય તે).
- બેંક પાસબુકની પ્રથમ પાનાની નકલ / રદ કરેલ ચેક (અરજદારના નામનું).
- પતિના મરણનો દાખલો (જો અરજદાર વિધવા હોય તો).
- જે જમીન ઉપર મકાન બાંધવાનું છે, તે જમીનના ક્ષેત્રફળ દર્શાવતો ચતુર્દિશા દર્શાવતો નકશાની નકલ (તલાટી-કમ-મંત્રીશ્રીની સહીવાળી).
- ચૂંટણી ઓળખપત્ર.
- મકાન બાંધકામ ચિઠ્ઠી.
- અગાઉ આ યોજનામાં લાભ લીધો નથી તે અંગેનું સોગંદનામું (Affidavit).
અરજી કેવી રીતે કરવી? (How to Apply? - Step-by-Step Guide):
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના માટે અરજી મુખ્યત્વે ઓનલાઈન (ઈ-સમાજ કલ્યાણ પોર્ટલ દ્વારા) કરી શકાય છે.
ઓનલાઈન અરજી પ્રક્રિયા (Online Application Process):
-
ઈ-સમાજ કલ્યાણ પોર્ટલ પર જાઓ:
સૌ પ્રથમ, ગુજરાત સરકારના સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા વિભાગના ઈ-સમાજ કલ્યાણ પોર્ટલની સત્તાવાર વેબસાઇટની મુલાકાત લો: https://esamajkalyan.gujarat.gov.in/
-
નવું રજીસ્ટ્રેશન / લોગિન કરો:
જો તમે પહેલીવાર આ પોર્ટલનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છો, તો તમારે "નવા વપરાશકર્તા નોંધણી" (New User Registration) પર ક્લિક કરીને રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું પડશે. આ માટે તમારું નામ, મોબાઈલ નંબર, ઈમેઈલ આઈડી વગેરે વિગતો દાખલ કરો. જો તમે પહેલાથી જ રજીસ્ટર્ડ છો, તો તમારા યુઝરનેમ અને પાસવર્ડનો ઉપયોગ કરીને લોગિન કરો.
-
યોજના શોધો અને પસંદ કરો:
લોગિન કર્યા પછી, પોર્ટલ પર "યોજનાઓ" (Schemes) અથવા "અનુસૂચિત જાતિ કલ્યાણ" (Scheduled Caste Welfare) વિભાગમાં જાઓ. ત્યાં તમને "ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના" નો વિકલ્પ જોવા મળશે, તેના પર ક્લિક કરો.
-
અરજી ફોર્મ ભરો:
યોજના પસંદ કર્યા પછી, ઓનલાઈન અરજી ફોર્મ ખુલશે. આ ફોર્મમાં માંગવામાં આવેલી તમામ વિગતો કાળજીપૂર્વક અને સાચી રીતે ભરો. જેમ કે, અરજદારનું નામ, સરનામું, આવક, બેંક વિગતો, જમીનની વિગતો વગેરે.
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના 2025 : Form Download
-
દસ્તાવેજો અપલોડ કરો:
નિર્દિષ્ટ ફોર્મેટ (સામાન્ય રીતે PDF અથવા JPG) અને કદમાં તમામ જરૂરી દસ્તાવેજોની સ્કેન કરેલી નકલો અપલોડ કરો. ખાતરી કરો કે દસ્તાવેજો સ્પષ્ટ અને વાંચી શકાય તેવા હોય.
-
અરજીની સમીક્ષા કરો અને સબમિટ કરો:
બધી માહિતી ભર્યા પછી અને દસ્તાવેજો અપલોડ કર્યા પછી, એકવાર સમગ્ર અરજી ફોર્મની કાળજીપૂર્વક સમીક્ષા કરો. કોઈપણ ભૂલો સુધારો. જો તમે સંતુષ્ટ હોવ, તો "સબમિટ" (Submit) બટન પર ક્લિક કરો.
-
અરજી નંબર નોંધો:
અરજી સફળતાપૂર્વક સબમિટ થયા પછી, તમને એક અરજી નંબર (Application Number) અથવા સંદર્ભ ID (Reference ID) પ્રાપ્ત થશે. ભવિષ્યના સંદર્ભ માટે તેને સુરક્ષિત રીતે નોંધી લો. તમે આ નંબરનો ઉપયોગ કરીને તમારી અરજીની સ્થિતિ (Status) પણ ટ્રૅક કરી શકો છો.
-
ફોર્મની પ્રિન્ટ અને ચકાસણી:
ઓનલાઈન ફોર્મ ભર્યા પછી, તેની પ્રિન્ટઆઉટ કાઢી લો. આ પ્રિન્ટઆઉટ અને તેની સાથે તમામ જરૂરી દસ્તાવેજોની સ્વ-સત્યાપિત નકલો તમારા સંબંધિત જિલ્લા અનુસૂચિત જાતિ કલ્યાણ અધિકારીની કચેરી (આપના તાલુકા/જિલ્લામાં જેમને સત્તા આપવામાં આવેલ હોય ત્યાં) જઈ ચકાસણી (verification) માટે જમા કરાવવાની રહેશે.
મહત્વપૂર્ણ નોંધો (Important Notes):
- આવક મર્યાદા: નવી બજેટ જાહેરાત મુજબ આવક મર્યાદા ₹6 લાખ થઈ ગઈ છે, જૂની માહિતી (₹1.20 લાખ/₹1.50 લાખ) ને ધ્યાનમાં ન લેવી.
- બાંધકામની ગુણવત્તા: યોજના હેઠળ બનેલા મકાન ઉપર લાભાર્થીએ "રાજ્ય સરકારની આંબેડકર આવાસ યોજના" એ મુજબની તકતી લગાવવાની રહેશે.
- અરજીની સ્થિતિ: તમે ઈ-સમાજ કલ્યાણ પોર્ટલ પર "તમારા અરજીની સ્થિતિ જાણો" (Know Your Application Status) વિકલ્પનો ઉપયોગ કરીને તમારી અરજીનો વર્તમાન સ્ટેટસ ચકાસી શકો છો.
- સંપર્ક: કોઈપણ પ્રશ્ન અથવા સહાય માટે, તમે તમારા જિલ્લાના સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા વિભાગના કાર્યાલય અથવા સંબંધિત અધિકારીનો સંપર્ક કરી શકો છો.
Important Link
Official Webiste : https://esamajkalyan.gujarat.gov.in/
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના Form : Form Download
ડૉ. આંબેડકર આવાસ યોજના અનુસૂચિત જાતિના પરિવારો માટે પોતાના ઘરનું સપનું સાકાર કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ છે. યોગ્ય પાત્રતા અને દસ્તાવેજો સાથે સમયસર અરજી કરીને આ યોજનાનો લાભ અવશ્ય લેવો જોઈએ.
